Novelle speelt empathisch eerbetoon aan Franse vioolvirtuoze

Net als in de literatuur werd in de klassieke muziek lange tijd voornamelijk aandacht besteed aan het werk van mannen. Debuutnovelle Ginette van Linde Verjans is onderdeel van een nieuwe tendens: het belicht het korte, deels gefictionaliseerde, leven van de Franse stervioliste Ginette Neveu. Vlak voor haar grote doorbraak kwam de vioolvirtuoze in 1949 om het leven bij een vliegtuigcrash tegen een berg op de Portugese eilandengroep de Azoren. Samen met haar broer, pianist Jean Neveu, en de legendarische bokser Marcel Cerdan was het drietal op weg naar New York. Ginette had in de Verenigde Staten een grote concertreeks op de planning staan en Cerdan vloog ernaartoe om zijn affaire met chansonnière Edith Piaf te vervolgen. Na het ongeluk stonden de kranten vol met het schokkende nieuws van hun plotselinge overlijden. Het verlies van de begenadigd violiste liet de muziekwereld verslagen achter.

Verjans is violiste bij het Antwerp Symphony Orchestra en won met de vroege versie van dit boek in 2023 de eerste prijs in de schrijfwedstrijd van Standaard Uitgeverij. Het (gedoseerde) gebruik van muzikale termen en het gevoel dat in de beschrijvingen van de violen wordt gelegd, maken Verjans’ achtergrond in de klassieke muziek merkbaar. In Ginette duikt de auteur aan de hand van een vloeiende, beknopte schrijfstijl in de muzikale nalatenschap van de violiste. Ginettes levensverhaal ontvouwt zich via de impact die het verlies heeft op vier prominente figuren: Oostenrijkse fan Margarete, Etienne; de zoon van de vioolbouwer, moeder Marie-Jeanne en broer Jean. Deze onderling soepel verbonden perspectiefwisselingen zorgen voor een dynamisch verhaal dat sprongen neemt in de tijd, van 1949 naar 2013 naar 1969 en weer terug naar 1949. Ginette wordt als persoon van verschillende kanten belicht en krijgt diverse rollen toebedeeld, zoals die van idool, wonderkind en toegewijde violiste die ‘een duidelijk stramien’ aanhield ‘waarin geen ruimte was voor spontaniteit’. Verjans’ biofictie behelst ook minder fraaie kanten van haar leven: de scheiding van de ouders, de kloof die geleidelijk aan ontstaat tussen Ginette en haar moeder en de hardnekkige geruchten die de ronde deden omdat Ginette alleen bleef en in het openbaar nooit aan de zijde verscheen van een man.

Ginette weet de roerige jaren na de Eerste Wereldoorlog, de periode rond Ginettes geboorte, overtuigend te schetsen. Ook de jaren 30 en 40 komen tot leven als Verjans teruggaat naar 1935, het jaar waarin Ginette op vijftienjarige leeftijd de prestigieuze Wieniawski Vioolconcours in Warschau wint die voor haar de deuren opent naar imposante concertzalen. Het naderende succes is voelbaar, maar de Tweede Wereldoorlog stelt dit nog even uit. Dat haar grote succes uiteindelijk nooit is gekomen, maakt het lot van de veelbelovende violiste extra mineur en de nood aan een eerbetoon extra nodig. Hoewel Ginette in het boek zelf geen stem krijgt, spreekt haar vioolspel voor haar in dit empathisch opgetekende levensverhaal: ‘De viool was een verlengde van haar (…) Ze werd de muziek. Dat was wat haar zo betoverend maakte. Na een optreden bleef die roes nog even hangen’. Verjans’ opmerkelijke keuze om door de ogen van broer Jean het vliegtuigongeluk te ervaren en hem vervolgens als rusteloze geest te volgen op zoek naar Ginettes lichaam en haar geliefde Stradivariusviolen, kruipt onder je huid. Behalve een ode aan een van grootste violisten van de vorige eeuw, is het boek een klein eerbetoon aan Jean, wiens lichaam na de crash nooit werd gevonden.

Deze recensie verscheen eerst op www.elineschrijfthier.nl