Korteverhalenbundel geeft absurdistische draai aan het alledaagse

Een zwaan op de wc, een uit de hand gelopen bedrijfscarnavalsfeestje, de ondergang van een kunstenaar en een operazangeres met een stinkende adem. Het zijn enkele opmerkelijke situaties uit de bundel Verhalen van Rasmus Dahlqvist. Ieder verhaal start met een alledaags tafereel dat gaandeweg de grenzen opzoekt van het grappige, emotionele en absurde. Zo is er een man die een carrièreswitch overweegt waarin zijn werktaak enkel het aan- en uitzetten van de fabriek behelst (Droomjob). In Even vader neemt Dahlqvist de lezer overtuigend mee in de aangewakkerde vadergevoelens van een man die onverwachts op een kind moet passen. De man met de gouden fluit verhaalt over Victor die zijn instrument niet kan bespelen, maar in een orkest wel net doet alsof.

Dahlqvist schrijft zowel fictie als non-fictie. Hij debuteerde in 2009 met roman Dood in de doos. Zijn zoektocht naar zijn Belgisch-Franse voorouders legde hij vast in From Martin to Despallier: The Story of a French Colonial Family en werd in 2013 gepubliceerd. Verhalen is zijn eerste verhalenbundel. De achttien geselecteerde verhalen zorgen voor een afwisselend geheel. Ze zitten vol plotwendingen die de lezer heen en weer slingeren tussen het rationele en irrationele. Daarbij schuwt Dahlqvist onverbiddelijke eindes niet. De afwezigheid van een strak gecomponeerd ‘eind goed al goed’-slot zorgt ervoor dat de realiteit onder de oppervlakte van de absurdistische vertellingen sluimert. De personages herinneren en verlangen – en hebben de terugkerende drijfveer om iets buiten hun macht te verkrijgen: een aangeboren talent, een fysiek kenmerk, succes, een nieuwe (in hun ogen: betere) rol in hun bestaan. De verhalen ontroeren (Palmboomschilder), zetten aan tot berusting (De laatste reis), bieden een wijze les (Het geheim van een goede relatie) of geven een waarschuwing (Bedrijfscarnaval). (Carnaval vieren op het werk is gewoon géén goed idee.)

De moralen in de bundel bevatten stuk voor stuk een absurdistische knipoog en weten bovendien iets los te maken bij de lezer. Zo resteert in Dang kelkezannee savoodra unfortun het bekende, nostalgische gevoel van voorbije familievakanties. De hinnikende buurman is een komische, maar pijnlijke karakterschets die zowel buurtoverlast als de groeiende vereenzaming aanstipt: ‘Tot zijn dood of zijn verhuizing zal onze eens zo rustige buurt het moeten stellen met oorverdovend geschater.’ Dahlqvist schrijft helder en toegankelijk, maar de vertellingen hebben wel een zekere sturing die aan de verbeelding van de lezer weinig overlaat. Waar de korte verhalen scherp en precies zijn, verliezen sommige langere verhalen aan scherpte. De hardnekkige focus op details – van obsessies met cijfers en woorden tot uitleg waarom een personage iets vindt of doet – laat de bundel meer dan eens onnodig verzanden in een versplinterde verhaalwereld. Toch blijft Verhalen een vermakelijke bundel waarin Dahlqvist de logica van het alledaagse een absurd onlogische draai geeft.

Deze recensie verscheen eerder op www.elineschrijfthier.nl