Idee versus uitwerking

Ingesloten van Samira Ahmed wordt beschreven als een boek dat 15 minuten in de toekomst zou kunnen plaatsvinden, en dat is helemaal, 100 procent, waar. In het verhaal volgen we Layla Amin, een moslimmeisje dat leeft in een Amerika dat verhard is door de haat tegen moslims. Langzaam aan komen we te weten wat er allemaal is gebeurd: moslimrechten worden afgepakt en het wordt steeds onveiliger om je religie te uitten. Dan komt het tot een écht dieptepunt wanneer Layla en haar ouders in een interneringskamp worden gezet. Maar Layla laat het hier niet bij zitten en zet alles op alles om zichzelf en haar mede gevangenen te bevrijden.

Ingesloten is een indrukwekkend verhaal om het idee dat Ahmed beschrijft. Het beschrijft een sfeer die we tegenwoordig in onze verharde samenleving maar al te goed kennen. Er is haat, xenofobie en racisme, maar dan keer honderd. In deze toekomst die Ahmed schildert is het alleen maar erger geworden en zijn moslims dit keer de scapegoat. Het gevoel dat Ahmed oproept is daarom erg krachtig: je voelt als lezer dat dit een verhaal is dat dicht tegen de realiteit aan ligt. Dat is knap, want realisme is erg moeilijk te beschrijven. Maar het is oprecht éng hoe deze samenleving eigenlijk een toekomstbeeld zou kunnen zijn.

Echter valt het idee een beetje in het niets bij de uitwerking. Ik denk dat ik persoonlijk geen fan ben van de schrijfstijl en plotopbouw van Samira Ahmed. De personages voelden vaak een beetje oppervlakkig aan, zoals bijvoorbeeld Jake en in het bijzonder de directeur van het interneringskamp: Mobius. De directeur is eerder een soort karikatuur van een slechterik dan een goed uitgewerkt, eng, intimiderend en racistisch personage. Het voelde niet écht aan, en dat was jammer. Ik had het denk ik sterker gevonden als er niet per se een focus werd gelegd op één slechterik, omdat het een maatschappelijk probleem is. Er is niet één racistisch / xenofobisch persoon die eruit springt, nee; het zijn er een heleboel.
Layla als personage vond ik daarentegen wel redelijk goed uitgewerkt, maar haar motivaties verwarden me soms enorm. Ik snapte niet hoe ze haar vriend als prioriteit kon hebben wanneer haar rechten al zó erg waren weg gestript. Dat kwam gewoon niet realistisch over. Ook vond ik haar soms vreselijk naïef en egoïstisch, maar met vlagen was ze ook heel dapper en sterk. Kortom: Layla Amin verwarde me.

Hoewel de plot van het verhaal, waarbij het eigenlijk draait om Layla die uit het kamp wil ontsnappen, zeker goed is opgebouwd, vond ik het een beetje jammer in combinatie met de premisse van het verhaal. De eerdere feiten die in het verhaal worden verteld door Layla - hoe boeken worden verbrand van moslimschrijvers en hoe ze hun banen verliezen - vond ik heel slapjes. Waarom wordt er zoveel verteld en niet getoond? De schrijfster maakt hier de fout van té veel tell, en te weinig show. Ik had het verhaal persoonlijk véél beter gevonden als het langzaam aan tot een internering was gekomen. Het einde van het verhaal voelde ook vreemd aan bij de premisse van het verhaal, omdat het ineens best wel positief was. Als lezer snap ik dat er ook wat positieve elementen moeten zijn, maar dit voelde wel heel gemakkelijk aan. Vooral nadat Ahmed het vergelijkt met de internering van Japanse Amerikanen en zelfs joden, zigeuners en homoseksuelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel ik begrijp dat we in een tijd leven waarin sociale media een ding is, vond ik het allemaal wel heel gemakkelijk gaan.

Kortom: Ingesloten heeft een indrukwekkende premisse met een krachtig idee erachter. Een idee over een toekomstbeeld dat zeker werkelijkheid zou kunnen worden, als we de verkeerde kant inslaan. De boodschap: we moeten niet stil zijn, is daarom sterk aanwezig in dit boek en werkt zeker mee aan zijn kracht. Echter laat de uitwerking van het verhaal, door oppervlakkige personages, een niet zo goed voorbeeld van het idee dat Ahmed wil tonen, en één karikatuur van een slechterik, wat enorme steken vallen in mijn ogen. Vandaar dat ik Ingesloten bekroon met 3 sterren, omdat ik wél wil dat mensen dit boek oppakken en de ideeën die Ahmed bespreekt onder ogen zien.