Laten we er maar gewoon over zwijgen

“Dit moet een vergissing zijn.”

Zo begint Het boek van Oorlog en Vergeten. De gedachte komt van Charlie, hoofdpersonage van het boek, die zich op dat moment in het Ethiopië van 1989 bevindt, te midden van de burgeroorlog en hongersnood. Op anderhalve pagina krijgen we een beeld van een verlaten vlakte en een griezelige situatie.

Maar dan begint het echte deel 1 en vinden we Charlie in Oostende, bij zijn grootmoeder. Al snel leren we dat Charlie eigenlijk opgroeide in Brussel en niet zo’n goede band had met zijn moeder, die vooral hard werkte. Gelukkig waren er opa Joshua en zijn neef Jacky, die tegelijkertijd zijn beste vriend was.

In het boek zullen de verschillende verhaallijnen - die van de grootouders, de ouders en ten slotte van Charlie en Jacky zelf - door elkaar lopen. In elke generatie speelt oorlog een verpletterende rol, alleen weten we niet hoe. We voelen geheimen, iets zwaars spreekt uit de pagina’s, maar als lezer kan je er de vinger niet opleggen. Pas op het einde van het boek wordt alles duidelijk, wanneer de verschillende verhaallijnen samenkomen en er eindelijk een einde komt aan het ontwrichtende vergeten.

De personages uit de familie van Charlie en Jacky die we in het boek leren kennen, worden meestal niet erg uitgediept. Enkel wat belangrijk is voor hun oorlogsverhaal, komt aan bod. Een grote rol is weggelegd voor Hannah, een arts die Charlie heeft leren kennen in Ethiopië en met wie hij een kortstondige relatie had. Zij komt als een soort deus-ex-machina ten tonele en zorgt voor de grote katharsis op het einde. Dat maakt haar wel het minst een personage van vlees en bloed.

Joost Loncin is voor dit boek duidelijk niet over een nacht ijs gegaan. Het boek is goed gedocumenteerd, de historische feiten kloppen, en tegelijkertijd lees het verhaal van een familie die met een oorlogsverleden worstelt. De vele dialogen tussen de personages zijn levendig en geven het soms zware verhaal wat lucht. De schrijver heeft ook veel zorg besteed aan zijn woordkeuze.

Na het lezen van het boek laat auteur Joost Loncin je met een aantal vragen achter. Hoelang leven trauma’s door in generaties? Is het wel verstandig om je leven weer op te pakken en niet te praten over wat gebeurd is? Heeft de volgende generatie geen recht op de waarheid? En wie is slachtoffer, wie is dader?

Het is duidelijk dat de boodschap voor Loncin belangrijker is dan het verhaal zelf. Het verhaal is maar een kapstok waaraan hij zijn grote thema hangt, namelijk: vergeten en trauma’s onverwerkt laten, zal altijd zuur opbreken. Dit geldt voor individuen, maar ook voor families, volkeren, naties.

Dit moet inderdaad een vergissing zijn.
Vergeten is een vergissing.
Oorlog is een vergissing.