Interessant gedachtenexperiment van de onverbeterlijke Houellebecq

De roman 'Submission' ('Onderworpen') deed bij publicatie in 2015 veel stof opwaaien. Het doet kond van de overwinning van de Moslimbroederschap bij de Franse verkiezingen in 2022. Bekende politici worden bij naam en toenaam genoemd; in dezen is natuurlijk Marie Le Pen interessant; de protagonist noemt haar een rechtse doch gematigde politica. De midden veertigste protagonist, professor aan de Sorbonne universiteit in Parijs en gespecialiseerd in het oeuvre van de negentiende-eeuwse auteur Joris-Karl Huysmans, krijgt de keuze zich te bekeren tot de islam – en dan zijn aanstelling te behouden – of met een riante vertrekregeling met vervroegd pensioen te gaan. In eerste instantie kiest hij voor het laatste, maar als men zijn ego begint te strelen, en hij voordelen van de islam onderkent (veelwijverij bijvoorbeeld), begint hij te twijfelen. Dat de Saoedische sponsoren veel geld vrijmaken voor fundamenteel onderwijs is tevens een niet te negeren privilege ten opzichte van de afgelopen decennia waarin structureel op onderwijs werd bezuinigd.

Het gegeven is niet ondenkbaar, een islamitische meerderheid in het parlement. In tegenstelling tot autochtone partijen, die zich steeds meer versplinteren, verbindt de Moslimbroederschap vele moslimgemeenschappen. In die zin is Onderworpen een interessant gedachtenexperiment. Helaas weet Houellebecq zijn eigen fantasieën niet onder controle te houden. Zijn voorliefde voor jonge meisjes/studentes en seksisme laat hij zijn protagonist bijvoorbeeld duidelijk ventileren:

“Ik profiteerde kortom volop van basisongelijkheid die maakt dat de erotische potentie van de man maar heel langzaam achteruitgaat naarmate hij ouder wordt, terwijl zich bij de vrouw verbluffend abrupt, binnen enkele jaren, soms binnen een paar maanden, de totale ineenstorting voltrekt.”

“Ik ben er eigenlijk nooit van overtuigd geweest dat het zo’n goed idee was dat vrouwen konden stemmen, dezelfde studies konden volgen als mannen, dezelfde beroepen konden gaan uitoefenen, enzovoort.”

De mening over democratie van de protagonist (Houellebecq?) liegt er ook niet om:

“Vreemd genoeg waren de westerse landen bijzonder trots op dat verkiezingssysteem, dat toch weinig méér inhield dan verdeling van de macht tussen twee rivaliserende gangs, soms begonnen ze zelfs oorlogen om dat systeem op te dringen aan landen die hun enthousiasme niet deelden.”

In de opmerking vanaf ‘soms begonnen…’ kan ik me dan weer wel vinden. Die idiotie heeft al heel wat ellende opgeleverd en zal in nog meer dood en verderf resulteren in en vanuit het Midden-Oosten.

“Ik besefte heel goed, al jaren zelfs, dat de groeiende kloof en inmiddels zelfs diepe afgrond tussen de bevolking en degenen die spraken in haar naam, politici en journalisten, onherroepelijk tot iets chaotisch, heftigs en onvoorspelbaars moest leiden.”

Het onvoorspelbare gebeurt inderdaad: Mohammed Ben Abbes, partijleider van de Moslimbroederschap, wordt tot premier gekozen. Wat de protagonist aanspreekt in het regime van de nieuwe premier is dat er vrolijk op los gedronken kan worden – enkele flessen wijn de man per avond zijn geen uitzondering – en hij kettingrokend zijn gang kan gaan. En wat denk je van die veelwijverij? Hoe meer je in aanzien staat, als hoogleraar bijvoorbeeld, hoe meer je verdient. En hoe meer geld je kunt uitgeven, hoe meer vrouwen je kunt krijgen. De mooiste worden door een koppelaarster voor je uitgezocht. Bovendien: vrouwen willen toch niets liever dan gedienstig zijn aan ‘de’ man?

'Onderworpen' is in meerdere opzichten een veelzeggende titel. Of deze roman veel vrouwen zal aanspreken, durf ik te betwijfelen. Daarom afsluitend een aanklacht van Multatuli (tegen zeden, iets wat volgens hem erger is dan wetten): "Wat maakt gij van onze dochters, o zeden! Gij dwingt ze tot liegen en huichelen. Zij mogen niet weten wat zij weten, niet voelen wat ze voelen, niet begeren wat zij begeren, niet wezen wat ze zijn. ... Zie daar, schering en inslag van de opvoeding."