Door een labyrint naar de gebeurtenis

Juliette is al jaren de vaste assistente van de bijna blinde schrijver Willem. Hij dicteert en zij noteert zijn boeken. Als Willem op hoge leeftijd overlijdt laat hij zijn verzameling eerste drukken én een memorystick met zijn laatst gedicteerde boek aan haar na in de verwachting dat zij zal zorgen dat het uitgegeven wordt na zijn dood. De jonge weduwe van Willem, Femke, die al zijn tweede echtgenote is, is hier duidelijk niet blij mee en vecht het testament aan via de rechter. Interessant gegeven in dit verhaal is dat ondertussen Willems brein bij wijze van experiment geüpload wordt naar een zogenaamde iHead en dat zorgt voor nog meer protesten en ethische vraagstukken.

Peter Terrin (1968) is een Vlaamse auteur met al een behoorlijke staat van dienst. In 2010 won hij met De bewaker de EU-literatuurprijs en in 2012 kreeg hij de AKO Literatuurprijs voor zijn roman Post Mortem. Al het blauw kreeg in 2022 de Confituurboekhandelsprijs, toegekend door de belangenorganisatie van Vlaamse onafhankelijke boekhandels. Zijn nieuwste roman De Gebeurtenis is genomineerd voor de shortlist van de Libris Literatuurprijs 2023.

Terrin levert met De gebeurtenis een ingenieuze mozaïekroman af, een roman-in-verhalen. In tien los van elkaar staande hoofdstukken, die ieder de naam van een van de hoofdrolspelers dragen, dwaal je als lezer als het ware door een labyrint met vele zij- en hoofdpaden en herken je steeds weer iets of iemand uit een vorig hoofdstuk. Dat kan verzonnen zijn of niet maar overal laat de auteur je zoeken naar de plot, de verbanden, de gebeurtenis zo je wil. Terrin ontpopt zich zelfs bijna als een thrillerauteur door het spannend te maken en dan het verhaal af te breken. Hij laat een van zijn personages zeggen:

‘Zou een boek waarin je niet de dader maar de misdaad moet voorspellen niet veel interessanter zijn?’

Het is boeiend te zien hoe de auteur in De gebeurtenis speelt met verschillende genres en thema’s. In het begin denk je in een SF-verhaal beland te zijn als het brein van schrijver Willem geüpload wordt naar de iHead. Als dit experiment echter tot mislukken gedoemd lijkt, steekt er letterlijk een ethisch vraagstuk de kop op; kun je van een digitaal brein het ‘leven’ beëindigen? Maar grote gedeelten gaan over de liefde in al haar facetten; van verliefd worden, tot kinderen krijgen (al dan niet op natuurlijke wijze), tot partnerruil, vreemdgaan en samen oud worden. Ruw onderbroken door ziekte en andere ongemakken. Een hoofdstuk onder de noemer Anna kan de lezer wellicht herkennen als de laatst gedicteerde roman door Willem, een roman-in-een-roman. Dit is ook het gedeelte dat bijna leest als een thriller met een plotselinge dood die wellicht een moord is en een potentiële verdachte. Geen wonder dat Willems weduwe Femke bezwaar maakt tegen publicatie. De verdachte is immers op haar persoon gebaseerd. De grote vraag die zich daarmee opdringt is of Juliette uiteindelijk de exacte woorden die Willem heeft gedicteerd ook op papier heeft gezet of heeft zij er nog een eigen draai aan gegeven?

‘Men zou vooral, net als zij, moeten kunnen horen wat hij niet zegt. Dan misschien, langzaam, zou de magie voor een buitenstaander heel even voelbaar worden. De magie van twee mensen die één worden in het woord. Een pure, onbevlekte liefde.’

Hiermee wordt duidelijk dat de lezer eigenlijk de grootste rol speelt in dit boek. De lezer is degene die ontdekt en uiteindelijk bij de kern uitkomt; want is het lezen zelf niet de eigenlijke gebeurtenis? Ondanks Terrins sobere schrijfstijl, zonder opsmuk, is het voor de lezer nog best een kluif om tot die kern te komen. Maar als je onderweg niet verdwaalt dan heb je met De gebeurtenis echter wel een prachtige leeservaring opgedaan.