Lezersrecensie
Schokkende ontdekking
Menno Lanting is vooral bekend als spreker en adviseur in het bedrijfsleven inzake digitale transformatie en AI. Hij schreef ook vele managementboeken en won al eens de titel Managementboek van het jaar in 2011 met Connect!
Lanting ontdekte door gesprekken met zijn moeder dat zijn overgrootmoeder een zogenaamde bestedeling bleek te zijn geweest. Voor velen een onbekende term, zo ook voor de auteur. Hij besloot de geschiedenis van zijn overgrootmoeder na te gaan en ontdekte dat er in Nederland tot ver in de twintigste eeuw in Nederland weeskinderen, ouderen die niet meer voor zichzelf konden zorgen en mensen met een geestelijke of lichamelijke beperkingen middels veilingen in andere huishoudens werden geplaatst. Degene die deze bestedelingen voor het laagste bedrag in huis wilde nemen 'won' dan de veiling. Dat dit een schokkende ontdekking was, is nog zacht uitgedrukt.
Het toezicht op het onderbrengen van deze mensen bij andere gezinnen was wel vastgelegd maar bleek in de praktijk toch moeilijk uit te voeren. Hierdoor bleven grote misstanden onder de radar. Jonge kinderen bijvoorbeeld die eigenlijk volgens de regels naar school hadden gemoeten werden ingezet als goedkope arbeiders op boerderijen en in de industrie waar zij lange, zware dagen moesten maken. Daarnaast bleven velen verstoken van enige genegenheid van hun pleegouders en werden zelfs vaak mishandeld en achtergesteld aan eigen kinderen. Het geld wat een huishouden kreeg door een bestedeling in huis te nemen werd vaak voor eigen gewin ingezet en kwam dus niet op de juiste manier ten goede aan de bestedeling. Het is dan ook niet vreemd dat veel bestedelingen van het rechte pad afraakten en daardoor in nog grotere problemen kwamen.
Lanting weet een indrukwekkend beeld neer te zetten van het wel en vooral wee van de bestedelingen. Aan de hand van vele voorbeelden en namen neemt hij de lezer mee door de geschiedenis. Dat hij hiervoor veel onderzoek heeft gedaan getuigt de erg lange lijst van bronnen achterin het boek. Er blijkt veel bewaard te zijn gebleven in allerhande archieven. Het is daarom ook opmerkelijk dat deze manier van omgang met mensen, dat nog het beste als mensenhandel kan worden aangeduid, bij velen niet bekend is. De geschiedenisboeken reppen er in ieder geval niet of nauwelijks over.
In het laatste gedeelte van het boek laat de auteur nog zijn gedachten gaan over de huidige situatie van kinderen en volwassenen die op de een of ander manier buiten de boot vallen. De problemen in de GGZ zijn hier een schrijnend voorbeeld van en het is dan ook maar de vraag of er nu eigenlijk zo veel veranderd is.
Menno Lanting stelde een digitaal vooruitlees-exemplaar van De bestedeling beschikbaar, waarvoor dank. Het boek verschijnt op 16 september 2025.
Lanting ontdekte door gesprekken met zijn moeder dat zijn overgrootmoeder een zogenaamde bestedeling bleek te zijn geweest. Voor velen een onbekende term, zo ook voor de auteur. Hij besloot de geschiedenis van zijn overgrootmoeder na te gaan en ontdekte dat er in Nederland tot ver in de twintigste eeuw in Nederland weeskinderen, ouderen die niet meer voor zichzelf konden zorgen en mensen met een geestelijke of lichamelijke beperkingen middels veilingen in andere huishoudens werden geplaatst. Degene die deze bestedelingen voor het laagste bedrag in huis wilde nemen 'won' dan de veiling. Dat dit een schokkende ontdekking was, is nog zacht uitgedrukt.
Het toezicht op het onderbrengen van deze mensen bij andere gezinnen was wel vastgelegd maar bleek in de praktijk toch moeilijk uit te voeren. Hierdoor bleven grote misstanden onder de radar. Jonge kinderen bijvoorbeeld die eigenlijk volgens de regels naar school hadden gemoeten werden ingezet als goedkope arbeiders op boerderijen en in de industrie waar zij lange, zware dagen moesten maken. Daarnaast bleven velen verstoken van enige genegenheid van hun pleegouders en werden zelfs vaak mishandeld en achtergesteld aan eigen kinderen. Het geld wat een huishouden kreeg door een bestedeling in huis te nemen werd vaak voor eigen gewin ingezet en kwam dus niet op de juiste manier ten goede aan de bestedeling. Het is dan ook niet vreemd dat veel bestedelingen van het rechte pad afraakten en daardoor in nog grotere problemen kwamen.
Lanting weet een indrukwekkend beeld neer te zetten van het wel en vooral wee van de bestedelingen. Aan de hand van vele voorbeelden en namen neemt hij de lezer mee door de geschiedenis. Dat hij hiervoor veel onderzoek heeft gedaan getuigt de erg lange lijst van bronnen achterin het boek. Er blijkt veel bewaard te zijn gebleven in allerhande archieven. Het is daarom ook opmerkelijk dat deze manier van omgang met mensen, dat nog het beste als mensenhandel kan worden aangeduid, bij velen niet bekend is. De geschiedenisboeken reppen er in ieder geval niet of nauwelijks over.
In het laatste gedeelte van het boek laat de auteur nog zijn gedachten gaan over de huidige situatie van kinderen en volwassenen die op de een of ander manier buiten de boot vallen. De problemen in de GGZ zijn hier een schrijnend voorbeeld van en het is dan ook maar de vraag of er nu eigenlijk zo veel veranderd is.
Menno Lanting stelde een digitaal vooruitlees-exemplaar van De bestedeling beschikbaar, waarvoor dank. Het boek verschijnt op 16 september 2025.
2
Reageer op deze recensie
