Sterk en goed geschreven verhaal

Sara Lövestam (1980) is gefascineerd door de Zweedse grammatica. Ze schrijft er boeken over, levert bijdragen in kranten en is te gast in taalprogramma’s op tv. Jarenlang gaf ze les aan immigranten (sfi - svensk för invandrare - is in Zweden een begrip). Tien jaar lang combineerde ze het lesgeven met schrijven, ondertussen is ze fulltime auteur. Ze schrijft vooral voor volwassenen, maar ook voor kinderen en jongeren. In haar boeken kiest ze vaak voor mensen aan de rand van de maatschappij en ze hecht veel belang aan thema’s als diversiteit en eigen identiteit.

‘De lucht is van ons allemaal' is het derde deel in de serie over Kouplan, een Iraanse vluchteling die illegaal in Zweden verblijft. Als bij toeval is hij in het speurdersvak terechtgekomen; niet officieel natuurlijk, hij werkt in het zwart. In het nieuwe boek is Kouplan dakloos geworden en slaapt hij onder een brug. Hij doet zijn uiterste best niet opgepakt te worden en telt af naar het moment dat hij opnieuw asiel kan aanvragen en weer ‘veilig’ is. Toch gaat hij in op de vraag van een zekere Ulrika om haar man Håkan te schaduwen, die ze verdenkt van overspel. Hoewel Kouplan nauwelijks of geen middelen heeft, slaagt hij er toch in een en ander boven water te krijgen. De zaken blijken iets gecompliceerder te liggen dan Ulrika dacht.

Lövestam heeft met Kouplan een heel interessante speurder neergezet, de auteur zal waarschijnlijk nooit voor een klassieke rechercheur kiezen. Bovendien blijkt de Iranees geen doorsnee vluchteling te zijn (meer info kan hier niet gegeven worden zonder te spoileren) en dat zorgt ervoor dat haar thrillers op geen enkele manier standaard zijn. De andere personages krijgen een minder grote rol toebedeeld, want vooral in de eerste helft draait zowat alles om Kouplan. Er zijn de herinneringen aan de voorbije jaren in Zweden, aandacht voor zijn leven in het verborgene en zijn voortdurende angst om door de politie opgepakt te worden.

Pas halverwege het boek komt voor het eerst het perspectief van Håkan in beeld. Eindelijk krijgt de lezer iets meer duidelijkheid over zijn redenen om zo vaak van huis te zijn en te liegen tegen zijn vrouw. De vele puzzelstukjes die Kouplan wist te verzamelen vinden vanaf dan stilaan hun plaats. Het blijkt het wachten meer dan waard te zijn geweest. Niet alles is zwart-wit, zo blijkt weer maar eens. Voor wie het zich afvraagt: ‘De lucht is van ons allemaal’ is perfect los van de vorige twee te lezen. Er zijn korte verwijzingen naar de eerdere zaken die op Kouplans bordje terechtkwamen, en die zorgen er zelfs voor dat de ‘nieuwe’ lezer alsnog wil ontdekken hoe het leven en werk van de vluchteling er toen uitzagen.

De schrijfstijl van Lövestam is zeer aangenaam, rechttoe rechtaan. Het vrij simpele taalgebruik bij de start van de serie (dat nu verdwenen is) is wellicht te verklaren door het jarenlange werken met immigranten, voor wie het Zweeds een nieuwe en vreemde taal is. Superspannend is het boek lange tijd niet, vooral omdat de focus het grootste deel van de tijd bij Kouplan ligt. Toch hangt over alles dé vraag: wat is Håkan in hemelsnaam aan het uitvreten? Waarom is hij niet eerlijk tegenover vrouw en kinderen? Alle losse draadjes zullen uiteindelijk bevredigend beantwoord worden. En dan … eindigt het boek met een gigantische cliffhanger!