Een verhaal over liefde en hoop

Elizabeth Byler Younts is een Amerikaanse schrijfster van historische fictie. Ze groeide op in de Amish-gemeenschap, maar ook nadat ze die verlaten had, bleef ze trouw aan de tradities en het geloof. Haar eerste romans, die veelal gebaseerd zijn op het leven van haar grootouders, zijn Amish-romans en kregen verschillende onderscheidingen. Met haar nieuwste boek ‘De verborgen kinderen’ slaat de auteur een andere weg in, ze koos als thema voor de psychiatrie in het Amerika van de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw. Het boek werd in het Nederlands vertaald door Marijne Thomas.

Pennsylvania, 1937. We maken kennis met de veertienjarige Brighton, die opgroeit binnen de muren van het Riverside tehuis voor zwakzinnigen. Ze kwam daar terecht toen haar moeder, op dat moment zwanger van haar, er opgenomen werd. Brighton wordt zo goed als het kan opgevoed en onderwezen door verpleegster Joann. Haar beste vriend op het domein is de albino Angel. De situatie in de instelling is gruwelijk en wordt tijdens de dreigende oorlogsjaren steeds erger. Op een bepaald moment zullen Brighton en Angel weten te ontsnappen, maar dan lijkt de ellende pas echt te beginnen. Hoe moeten twee tieners overleven in de ‘echte’ wereld die ze alleen uit boeken kennen? Hoe moeten ze zich wapenen tegen al die vreemdelingen die niet noodzakelijk het beste met hen voorhebben?

“Alle duisternis in de wereld kan niet het licht van een enkele kaars doven.”

Een deel van het verhaal speelt zich af in het nu, in 1990. Aan het woord is Brighton, die zich ondertussen Nell noemt en een zestiger is. Die stukken worden afgewisseld met de verhaallijn in het verleden. Switchen tussen verschillende tijdsperioden werkt zowat altijd, alleen is het jammer dat we daardoor vanaf de eerste bladzijde weten dat Brighton het gered heeft, daardoor wordt een stuk mogelijke spanning weggenomen. Het hele boek door is uitsluitend zij aan het woord, in de ik-vorm. Het was interessant geweest om de verhaallijn in het verleden door de ogen van verschillende personages te zien, de auteur heeft echter een andere keuze gemaakt.

Ondanks het thema psychiatrie en de beschrijving van de afgrijselijke toestanden in de instelling, roept het boek lange tijd bijzonder weinig emotie op. Hoewel Brighton er zich middenin bevindt, leest haar beleving vrij afstandelijk. Pas naar het einde van het boek toe wordt dat anders.

Byler Younts heeft als hoofdpersonage voor een heel gewoon meisje gekozen. Als contrast daarmee heeft ze albino Angel als tweede belangrijke figuur neergezet. Hoewel het hele boek draait om hen beiden, heb je niet het gevoel hen écht te kennen, en dat komt waarschijnlijk doordat hun leven in de instelling zo beperkt is. We komen (vanzelfsprekend) niet te weten hoe ze tegenover belangrijke dingen in het leven staan, het enige dat ze kennen is de situatie in de instelling. De andere personages blijven ietwat op de vlakte, maar storend is dat niet, elk vervullen ze hun rol.

“De fouten kunnen niet ongedaan worden gemaakt, maar herinneren en weten is heel belangrijk. Gebrek aan herinnering leidt immers vaak tot herhaling.”

‘De verborgen kinderen’ is een interessante historische roman, die de psychiatrie in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw belicht. Het is een verhaal over liefde en hoop, waarbij de grote emoties echter uitblijven.