Sterk en verrassend einde

Zhang Yueran (1982) is een Chinees schrijfster en wordt als een belangrijke vertegenwoordiger van haar generatie gezien. Op haar veertiende schreef ze haar eerste korte verhalen en in 2001 won ze een belangrijke literaire prijs. Ze studeerde Engels, rechten en computerwetenschappen, is sinds 2008 de hoofdredacteur van een literair tijdschrift en doceert internationale literatuur. Zhang bracht meerdere verhalenbundels en romans uit, waaronder heel recent Huize Zwaan, in een Nederlandse vertaling van Annelous Stiggelbout.

De auteur laat ons kennismaken met de rijke familie Hu, hun personeel en enkele andere personages. Het verhaal begint met een mislukte ontvoering. Yu Ling, de nanny van de zevenjarige Kuankuan is samen met haar toenmalige partner en het kind onderweg voor een ‘uitje’. Ze hebben de bedoeling het kind ergens tijdelijk onder te brengen en losgeld te eisen van de ouders. Maar wanneer ze op de radio horen dat zowel de vader als grootvader van het kind aangehouden zijn op verdenking van corruptie en de moeder verdwenen lijkt te zijn, gaan hun plannen in rook op. Bij gebrek aan beter neemt de nanny samen met het kind opnieuw haar intrek in de gezinswoning.

Het grootste deel van het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van nanny Yu Ling. We komen te weten hoe ze bij de familie Hu verzeild is geraakt en hoe ze tegen de familie aankijkt. De kleine Kuankuan is ondertussen nooit ver weg, altijd in de buurt van en in de gedachten van Yu Ling. Ze voelt zich verantwoordelijk voor het kind en houdt van hem. Hoe hij aan de zwaan is gekomen, waar de achterflap gewag van maakt, en welke rol het dier speelt, mag de lezer zelf ontdekken. De ouders en grootvader van het jongetje komen in het verhaal nauwelijks voor, alleen de moeder zal in de laatste hoofdstukken haar ontluisterende relaas doen. Het is pas op dat moment dat het boek interessant en meeslepend wordt, rijkelijk laat.

Zhang laat in Huize Zwaan weliswaar iets los over het klassenverschil en de positie van vrouwen, maar blijft toch vooral oppervlakkig. Er worden zaken aangestipt, maar vervolgens nauwelijks uitgewerkt. In een voorwoord worden wel een paar interessante weetjes gedeeld, bijvoorbeeld hoe de jongen aan de naam Kuankuan komt (in China worden koosnamen voor kinderen gevormd door een karakter van de officiële naam te verdubbelen; zo werd Hu Yikuan Kuankuan). Het verhaal zelf is echter bijzonder eenvoudig, zowel inhoudelijk als qua taalgebruik. Het leest vlot, maar echte kracht ontbreekt, het kabbelt lange tijd voort. Het begin is zelfs een beetje vaag, en later wordt te pas en te onpas heel veel aandacht aan eten en koken besteed. Pas in de laatste hoofdstukken kom je meer te weten over de verhoudingen binnen de familie, met name de relatie tussen de ouders onderling en die met de grootvader van Kuankuan.

Zhang Yueran weet met Huize Zwaan niet te overtuigen. Weinig diepgang, geen intrigerende verhaallijnen of beklijvende personages, geen meeslepende plot. Ondanks het sterke en verrassende einde blijft dit boek een middenmoter.