Respect voor Nino Haratischwili en haar monumentale familie-epos

‘Het achtste leven’ is een monumentaal familie-epos. We maken kennis met zes generaties Georgiërs, allen afstammelingen van een beroemde chocolatier, en reizen door een groot deel van Europa. Het verhaal wordt ons verteld door Nitsa, de achterkleindochter van Stasia, dochter van de chocolademaker.

Het boek is opgedeeld in acht delen. In elk deel ligt de klemtoon op een ander personage, terwijl niemand ooit echt vergeten wordt. Na het lezen van de proloog lijkt het een enorme uitdaging om alle namen en familierelaties goed in zich op te nemen, maar al zeer snel valt alles in zijn plooi en zijn we vertrokken voor een prachtig en meeslepend verhaal dat zich grotendeels tijdens de 20ste eeuw afspeelt.

‘Het achtste leven’ telt oneindig veel prachtige citaten. Nino Haratischwili is een woordkunstenaar, ze weet de lezer mee te slepen en te ontroeren. Geen moment verveelt dit boek van maar liefst 1.248 blz. De auteur heeft dan ook een zeer mooie balans gevonden tussen het vertellen van een familiekroniek en het schetsen van de historische en politieke achtergrond van de 20ste eeuw.

Haratischwili is Georgische, maar schrijft in het Duits. Je vraagt je onvermijdelijk af in hoeverre ‘Het achtste leven’ autobiografisch is, in hoeverre de auteur een (slecht verholen) aanval op het communistische Sovjetregime doet.

Het boek is doorspekt met alle grote politieke, sociale en maatschappelijke gebeurtenissen uit de roemruchte 20ste eeuw : de Russische revolutie, de beide wereldoorlogen, de val van de Berlijnse Muur, het uiteenvallen van de USSR , de strijd in en van voormalige Sovjetrepublieken, om er maar een aantal te noemen. Tegen die achtergrond kan het niet anders dan dat ‘Het achtste leven’ een boek vol verdriet en ongeluk geworden is, ondanks enkele lichtpuntjes zoals de geboorte van de kinderen.

Haratischwili is met ‘Het achtste leven’ niet aan haar proefstuk toe. Kan ook niet, zo’n gigantisch project – dat ook nog eens bijzonder geslaagd is – krijgt zeer waarschijnlijk geen enkele debutant voor elkaar. Wie in het Duits kan en wil lezen, kan ‘Juja’ of ‘Mein sanfter Zwilling’ in huis halen.

(proloog, blz 24-25) “Jij bent een draad, ik ben een draad, samen vormen we een kleine versiering, met veel andere draden samen vormen we een patroon. De draden zijn allemaal verschillend, verschillend van dikte, verschillend van kleur. De patronen zijn op zichzelf moeilijk te herkennen, maar als je ze in hun samenhang bekijkt, ontdek je prachtige dingen.”

Het allermooiste citaat, meteen een samenvatting van het boek en dus niet opgenomen in deze recensie, is te vinden in het boekdeel ‘Nitsa’, wanneer we bijna aan het einde van deze fenomenale reis gekomen zijn. Respect voor wie het dan nog steeds helemaal droog houdt of niet tenminste een krop in de keel krijgt.

Al las je in 2017 maar één roman, lees dan alsjeblieft ‘Het achtste leven’.