Feelgood met een bite

Mijn eerste kennismaking met feelgood auteur Danielle van Helden was een kort verhaal dat ze schreef voor de Zin in Feelgood-schrijfwedstrijd van LS, dat later verder werd uitgewerkt tot Met een korreltje zand. Met de publicatie van haar derde roman Even aan mijn moeder vragen kan je wel stellen dat zij inmiddels definitief een plaatsje heeft verworven als succesvolle auteur binnen het Nederlandse feelgood genre.

Ik heb alle romans die Van Helden heeft geschreven gelezen en kenmerkend aan haar verhalen is dat ze die laat afspelen in een (mantel)zorg omgeving. Ook in deze roman, waar hoofdpersoon Iris het zwaar heeft met de mantelzorg voor haar jongdementerende moeder is dat het geval. Ze wil haar moeder Anke zo lang mogelijk in haar eigen huis laten wonen, maar een heftige gebeurtenis zorgt ervoor dat dit niet langer mogelijk is en opname in een verpleeghuis de enige optie is. Daar doet zorgmanager Oscar zijn uiterste best om het de bewoners zo aangenaam mogelijk te maken en ze bovenal in hun waarde te laten. Met hart voor de bewoners ergert hij zich dood aan de betutteling en probeert daar met kleine stapjes verandering in te brengen. Dat hij bovendien uiterst aantrekkelijk en charmant is ontgaat Iris niet en het komt niet als verrassing dat ze al snel samen een klik hebben.

Hun romantische verhaal en het reilen en zeilen van het verpleeghuis zijn het decor voor een derde verhaallijn: Iris zoektocht naar haar biologische vader. Ze werkt niet voor niets in theatercafé Westeinde, waar haar moeder en haar vader elkaar hebben leren kennen en waar ze hoopt meer informatie over hem te ontdekken. Haar moeder heeft nooit zijn naam prijsgegeven. Nu ze steeds meer in het verleden gaat leven, laat ze steeds vaker de naam ‘Bert’ vallen en wil ze weten wanneer hij weer thuis komt. Dat Iris er uiteindelijk achter komt wie van de drie in aanmerking komende ‘Berten’ haar vader is én dat ze haar happy end met Oscar beleeft ligt natuurlijk voor de hand. Het is tenslotte feelgood.

Waar het vooral om gaat is de weg er naar toe en daarin maken vooral de scènes die zich afspelen in het verpleeghuis een blijvende indruk. Als je bekend met dementie, snap je helemaal hoe Iris zich voelt als haar moeder steeds verder wegzakt in het verleden en haar op enig moment niet meer herkent als haar dochter. Een proces dat prachtig door Oscar wordt verwoord:

‘Je moet je voorstellen dat het geheugen als een enorme stapel papieren is, vol met verhalen. Verhaal op verhaal gestapeld. Met de meest recente boven op de stapel. De wind blaast steeds een paar velletjes weg, totdat de laatste vellen overblijven.”

Van Helden weet Iris als personage geloofwaardig neer te zetten. Ik moest echt even gniffelen bij de scène dat Iris ter ere van Kerst een rood lingeriesetje heeft aangetrokken dat voor geen meter zit en waarbij ze zich tijdens het werk steeds moet bedwingen om de string uit haar bilnaad te trekken. Dit soort alledaagse ‘probleempjes’ maken, samen met haar onderliggende onzekerheden, haar schuldgevoel dat ze haar moeder ‘wegstopt’, haar romantische gevoelens en haar angst dat ze voor niemand goed genoeg is, van haar een gelaagd personage. Oscar is in zijn welgemeende zorg voor de ouderen dé zorgmanager die je elke verpleeghuis toewenst. En natuurlijk als romantische partner ook niet te versmaden. Verder zijn er nog tal van andere nevenpersonages die hun eigen rol in het verhaal spelen, waarvan de 91-jarige Harrie me het meest aan het hart lag. Misschien omdat het zo herkenbaar is en mij in gedachten terug laat gaan naar een soortgelijke situatie in mijn eigen omgeving.

In meerdere scènes in het verpleeghuis, waarin Harrie een belangrijke rol speelt, tikt Van Helden de spijker op de kop. Bijvoorbeeld als ze Harrie boos aan het woord laat omdat hij de regie over zijn eigen leven kwijt is:

“Ik heb mijn hele leven mijn eigen keuzes gemaakt, maar nu ik oud ben telt mijn stem niet meer mee.”

Hiermee laat Van Helden je ongemerkt nadenken over ouderenzorg waar iedereen vroeg of laat mee te maken krijgt en misschien nog wel meer over hoe je zelf oud zou willen worden. Gelukkig is er in het verhaal ook ruimte voor luchtigere zaken, zodat je even kan bijkomen van de zwaardere thema’s waarvan je soms een brok van in je keel krijgt.

Door het verwerken van deze zwaardere thematiek heeft Van Helden met Even aan mijn moeder vragen geen standaard luchtige feelgood afgeleverd, maar eerder een ‘feelgood met een bite’ die nog even blijft na sudderen.