Niet met en niet zonder

Dörte Hansen, heeft na Het oude land en Middaguur een derde roman geschreven waarin inmiddels van haar herkenbare thema’s centraal staan. Eenzaamheid, omgaan met verandering en in dit geval de invloed van toerisme en de zee op een kleine eilandgemeenschap.

Net als Het oude land en Middaguur moeten mensen inspelen op de gevolgen van de modernisering. Wederom staan in haar boek mensen centraal die daar op eigen wijze mee worstelen. Ook de invloed van de taal is wederom aanwezig. In deze roman de taal van de Waddeneilanden. Het gebied dat loopt tussen Den Helder, de Duitse Wadden en de kust van Denemarken

Op een Duits Waddeneiland vormt de familie Sander het uitgangspunt. Eén familie die schipbreuk lijkt te lopen, maar toch niet vergaat.. Per familielid wordt in korte hoofdstukken de persoonlijke pijn en eenzaamheid beschreven. Vader Jens die na een leven als zeeman de eenzaamheid verkiest als vogelwachter. Dochter Eske, die een keer per jaar van het eiland moet vluchten maar niet zonder haar familie kan. De koene strijdster met een zwak voor de oudere eilandbewoner, die zorg behoeft. Die op de schouders van haar broer tot rust komt.
De broers Ryckmer en Henri, die ieder op eigen wijze vluchten. De een in drank vanwege een trauma en de ander in kunst scheppen van wat de zee ophoest. Die zich tegelijkertijd aan geen andere vrouw kan binden, dan aan zijn moeder. En de mater familia, de alom aanwezige moeder Hanne, die de rol van vissersvrouw niet wenst te spelen. Uiteindelijk willen ze allemaal vluchten en kunnen toch niet ontsnappen. Misschien is dit wel het leitmotiv van deze roman.

In deze derde roman ligt de entree wat hoger dan bij de vorige romans. Alle verhalen van Hansen zijn van hoog niveau, maar Naar Zee vergt meer moed en uithoudingsvermogen om door te lezen. Het is dan ook niet gemakkelijk om binnen een eilandgemeenschap te komen. De wisselende personages laten niet meteen het achterste van de tong zien. Gaandeweg weet Dörte Hansen echter de pijn en kwetsbaarheid vorm te geven. Dat vraagt wel om tijd en geduld.

Intussen neemt ze ons wel mee naar het eiland. Het eiland dat mogelijk eens zal vergaan, de dreiging van wind en zee zullen ooit de overhand krijgen.

‘Alles wil hier horizon zijn.’ (P. 178)

Boven alles is Hansen een meester in het scheppen van karaktervolle personages. Ook de dominee van het eiland speelt hierin zijn rol. Voor mij herkenbaar, omdat ik een collega van hem ben. Zijn geloofsstrijd, zijn rol als predikant tijdens het toeristenseizoen en in de luwe winterperiode, zijn getroebleerde huwelijk, omdat zijn vrouw niet wil scheiden maar wel wil wonen op de wal. En wie schrijft toch steeds die vernederende teksten in het gastenboek van de kerk? Treffend, hoe hij vlucht voor de gemeenschap. De dominee rent namelijk in de vroege morgen opdat hij niet hoeft te spreken met de pastoranten.

Uiteraard is zijn koers: Naar Zee. Ook hij leeft van de zee. Zoals alle personages niet met en niet zonder die zee, dat eiland kunnen. Prachtig vormgegeven door Hansen in mooie taal en beelden. De lezer is absoluut in goede handen bij de talentvolle Hansen. Wederom ook prima vertaald door Lucienne Pruijs, die ook de vorige romans van de Duitse auteur vertaald heeft.

De vorige romans gaf ik vijf sterren. Deze geef ik vier sterren, omdat de lezer iets meer moeite moet doen om het verhaal tot wasdom te laten komen. Desondanks, wederom een grandioos mooi boek van Dörte Hansen.