de metamorfoses van een stuk hout

Het vloekhout is een bijzonder boek geschreven vanuit het perspectief van een stuk hout, een heel bewuste keuze van Johan de Boose. Hij wilde namelijk met zijn verhaal de hele geschiedenis vanaf het begin van de jaartelling bij langs gaan, vanuit een persoon gezien is dit lastig maar door een stuk hout als hoofdpersonage te kiezen kan dit wel. Vooral door het regelmatig veranderen van vorm en gedaante is het mogelijk om het stuk hout door de tijd te laten reizen. Het hout ondergaat verschillende metamorfoses en komt zo in aanraking met een aantal bekende historische figuren, belangrijke uitvindingen en komt op vele verschillende plaatsen.

Johan de Boose heeft het stuk hout, dat zijn ‘leven’ begint als een olijfboom en eindigt in de ruimte, een stem en bewustzijn meegegeven. Het stuk hout observeert de mensen om hem heen en de gebeurtenissen waar het bij betrokken raakt en heeft hier een duidelijke mening over. Het stuk hout reageert regelmatig met een behoorlijke portie scepsis en trekt het gedrag van de mens in twijfel, dit zorgt voor een humoristische toets en toch ook wel voor een spiegel die de mens voorgehouden wordt. Doordat het personage geen mens maar een voorwerp is ondergaat het vooral de gebeurtenissen en neemt niet actief deel, steeds is er een ander persoon voor nodig om het stuk hout in een volgende situatie te doen belanden.

Het boek is het derde deel in een trilogie maar is heel goed als alleenstaand verhaal te lezen, voorkennis uit de eerdere delen Gaius en Jevgeni is niet vereist.
Ook lijkt het boek opgebouwd te zijn uit schijnbaar allemaal losse historische verhalen, een onderlinge verbinding wordt gevormd door het steeds aanwezige stuk hout.
Naast zijn eigen verhaal vertelt het stuk hout vooral ook het verhaal van zijn opeenvolgende eigenaren.

In een rap tempo ga je 2000 jaar geschiedenis bij langs, in uiterst afgewogen zinnen waarin geen woord te veel staat. Dit maakt dat het boek vlot leest, maar een minpunt voor mij was dat hierdoor weinig ruimte is om de soms schitterende historische gebeurtenissen uit te diepen. Regelmatig had ik meer willen lezen, en leren, over een onderwerp of gebeurtenis.

Enige kennis van Bijbelse verhalen, kunstgeschiedenis en historie is wel een waardevolle toevoeging tijdens het lezen. Hoewel het verhaal zich ook goed laat lezen zonder deze kennis en het opzoeken van de diverse personen en gebeurtenissen, bevat het boek ook een veel diepere laag die zeker de moeite waard is.

Zelf heb ik in ieder geval genoten van de metamorfose tot icoon, de techniek en de betekenis van een icoon werden in een notendop uitgelegd maar wisten wel te boeien, ook de restauratie van zo’n historisch belangrijk kunstwerk kwam aan bod en een mooie tegenstelling met een modern kunstwerk werd gemaakt.:

"Op het doek staat een zwart vierkant op een witte achtergrond.
Niets meer dan dat.
‘Dit’, zegt meester Kazimir, ‘is het embryo van alle mogelijkheden.’"

"We kijken naar elkaar, het Zwarte Vierkant en ik. Hij vol sprakeloze bewondering, ik bijna geschokt.
Hij ziet de tragische schoonheid van de geschiedenis. Ik zie de zuigende afgrond van de moderne tijd.
We zijn elkaars spiegelbeeld. We laten zien wat er zich in de loop van een millennium in de mens heeft voltrokken.
Ik weerspiegel zijn natuurlijke oorsprong. Hij weerspiegelt mijn bestemming."

Het vloekhout is zeer origineel boek geschreven vanuit een bijzondere invalshoek, dit maakt ook dat niet elke lezer het zal kunnen waarderen, maar voor wie de moeite neemt het te doorgronden geeft het zeker een aantal uren leesplezier.