De cirkel is rond

In de eerste vier boeken die Elizabeth Jane Howard schreef over de familie Cazalet hebben we alle leden van de familie goed leren kennen en meegeleefd met hun wel en wee. Mede door de schitterende beeldende schrijfstijl van Howard was het alsof je zelf deel uitmaakte van deze boeiende Engelse familie. Je had regelmatig het gevoel zelf rond te lopen in het familiehuis Home place of over een schouder mee te lezen in een boek, de personages gingen bijna leven en voelden regelmatig echt als familie.

Toen het vierde boek uit was ontstond er een gevoel van gemis, hoe zou het verder gaan met de Cazalets?…. Dat was een vraag die bij menig lezer rond bleef dwalen in de gedachten.
Gelukkig besloot Howard ook dat het nog niet klaar was, de crikel was nog niet rond, er waren nog te veel losse eindjes om de serie af te kunnen sluiten… een vijfde boek was nodig!

En daarom schreef Howard vele jaren later een vijfde deel van de serie over de geliefde familie Cazalet: Veranderingen. Dit boek speelt zich ongeveer 10 jaar na het einde van deel 4 af, de kinderen zijn volwassen en hebben zelf hun eigen huishouden en gezin gekregen. De oorlog ligt inmiddels alweer ver achter hun en de wereld veranderd in een rap tempo, zo ook voor de Cazalets.

Het boek begint met het overlijden van de Baronie, en hiermee is de oudste generatie Cazalet verdwenen. Dit overlijden is gelijk een logisch begin om de familie bij langs te lopen, hoe gaat het nu met iedereen? Wat doet iedereen, hoe zijn ze die tien jaar doorgekomen en hoe hebben ze hun leven verder vormgegeven?

Al snel wordt duidelijk dat het familiebedrijf in zwaar weer verkeerd, een faillissement lijkt onafwendbaar door het gebrek aan een goede leiding van het bedrijf, de drie broers Edward, Rupert en Hugh hebben elk hun kwaliteiten maar halen het wat zakelijk inzicht betreft niet bij de inmiddels overleden Generaal. Ook draagt de verstoorde relatie tussen de broers n.a.v. de scheiding van Edward niet bij tot oplossen van de problemen.
Wanneer ook nog blijkt dat het geliefde Home place op naam van het familiebedrijf gekocht is lijkt het drama compleet…

Waar Howard in haar vorige boeken uitblonk in de vele mooi, haast poëtisch beschreven details, hanteert ze in het laatste deel een duidelijk andere stijl. De hoofdstukken zijn kort en het tempo ligt veel hoger dan we van haar gewend zijn, het taalgebruik is ook minder poëtisch en meer direct. Howard schreef het boek aan het eind van haar leven, had ze wellicht haast om alles nog op papier te krijgen, wilde ze meegaan in de veranderde tijdsgeest? Of ligt de oorzaak wellicht gewoon bij het grote aantal personen die de familie rijk is? Het lijkt ondoenlijk om bij iedereen uitgebreid stil te blijven staan.

Het gemis van die prachtige schrijfstijl wordt op het eind van het boek toch weer helemaal goed gemaakt tijdens een laatste kerstfeest met de hele familie in Home place: kamers, kleding en eten worden tot in detail beschreven, de geweldige humor van de kinderen komt weer regelmatig tevoorschijn, er is aandacht voor het verdelen van de slaapkamers, het uitdelen van de cadeaus, er worden weer boeken gelezen en er wordt ingegaan op de gevoelens en gedachten van de personages.

De cirkel is rond…. alles begint en eindigt in Home place… we zijn een generatie verder, de wereld is veranderd, het tijdperk van de Generaal en de Baronie is voorbij…
De nieuwe generatie zal zijn eigen weg gaan vinden, iets waar wij helaas geen deel meer van zullen uitmaken.