Meer dan 5,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Ridder zonder vrees of blaam

Hetty 04 november 2018
Naast het feit dat ik een erg leuke baan heb als decorateur op een unieke plek in het kleinste stadje van Nederland, is mijn werkplek ook nog eens het vrolijkste oorlogsmonument. Het is namelijk opgericht ter nagedachtenis aan George Maduro.
Hoog tijd om tijdens 'de week van het vergeten boek' eens in zijn geschiedenis te duiken en te ontdekken hoe het verhaal van George Maduro nu precies in elkaar zit....

Wat maakt deze George nu zo speciaal dat hij een monument verdiend? Waren zijn daden dan echt zo bijzonder of heeft het ook een andere reden? Want wat maakt iemand tot een held? En waarom kennen we de ene verzetsstrijder wel bij naam en blijft een ander die misschien wel dezelfde dingen deed, of wellicht grotere daden verrichtte, misschien wel onbekend?

Voor de week van het vergeten boek besloot ik om nu eindelijk Ridder zonder vrees of blaam van Kathleen Brandt-Carey te gaan lezen. Een boek dat sinds een jaar of twee in mijn kast staat te wachten....
Destijds gekregen op mijn werk bij de opening van de nieuwe attractie over deze held en de naamgever van mijn werkplek: Madurodam.

Het verhaal van George

6a5cb784bc52dc23a5284e9c43b0e550.jpgGeorge Maduro werd in 1916 geboren op Curacao in de villa Beau Séjour aan de Scharlooweg nummer 55, een villa in de meest begeerde buurt van Willemstad. De villa bestaat nog steeds en is tegenwoordig in gebruik door de regering van Curacao.
George was de zoon van Jossy en Beca Maduro, een sefardisch Joodse familie uit de betere kringen van Curacao, en was de beoogde opvolger van het familiebedrijf. Hiervoor was het echter noodzakelijk om in Nederland te gaan studeren, iets was destijds normaal was in de hoogste kringen op Curacao. Een latere carriere hing af van het bezoeken van de juiste Nederlandse scholen.

Toen George tien jaar was verhuisde de familie dan ook naar Nederland en ging in een pand aan de Bankastraat 2 in Den Haag wonen (vlakbij het latere Madurodam), alles voor de opleiding en toekomst van George.
Omdat zijn moeder maar moeilijk kon wennen in Nederland besloten zijn ouders om terug te keren naar curacao en George onder te brengen bij vrienden in Den Haag zodat hij het Haags lyceum af kon maken en vervolgens in Leiden aan de universiteit kon gaan studeren.
Dit deden zij niet zomaar, er werden flink veel eisen, adviezen en gedragsregels meegegeven. Ook wilden de ouders wekelijks per brief op de hoogte gehouden worden van de vorderingen en gezondheid van George.

Na het Haags lyceum ging George naar de universiteit in Leiden om rechten te studeren, deze studie zou echter meerdere keren onderbroken worden, door dienstplicht, het sluiten van de universiteit en door de oorlog. Het zou George dan ook niet lukken om ooit af te studeren hoe erg hij hier ook zijn best voor deed.

George zag er hoewel hij donker haar had niet echt Joods uit, was geen lid van een congregatie en had een verengelste naam, ook had hij meer Christelijke dan Joodse vrienden en bij het in dienst treden vermeldde hij dan ook onder het kopje religieuze overtuiging: geen.
Slechts weinig mensen wisten dat hij Joods was. Hij doorliep zijn dienstperiode met veel succes en stort zich daarna weer in het studentenleven waar hij ook lid wordt van studentenvereniging Minerva na een heftige ontgroeningsperiode.

De meningen over zo'n ontgroening en het nut hiervan zullen wel altijd uiteen blijven lopen maar in het geval van George heeft het hem wel gehard voor de vernederingen die hij later in gevangenschap nog zou moeten ondergaan, het kaalgeschoren worden, toegeschreeuwd en geintimideerd worden, George had het (natuurlijk in mindere mate) al eens meegemaakt tijdens de ontgroening en overleefd.

Toen de WOII uitbrak werd George als nationale reserve ook weer opgeroepen om zijn plek in het leger in te nemen. Hij had het al zien aankomen en had kunnen vertrekken naar Curacao of een ander land, maar hij vond dat hij een zekere verplichting had om iets terug te doen voor Nederland, het land dat hem in staat gesteld had een zeer goede opleiding te volgen. Dus George ontliep zijn verantwoordelijkheid niet.

War is the unfolding of miscalculations (oorlog is de uitkomst van misrekeningen) - Barbara Tuchman


Het leven in het leger lag George wel, hij hielt zich goed staande klom op tot de rang van luitenant en bleek zelfs over een groot strategisch inzicht te beschikken.
Een inzicht dat van groot belang bleek te zijn tijdens de grote aanval van de Duitsers op o.a. de drie vliegvelden rond Den Haag, Ypenburg, Ockenburg en Valkenburg. Met het veroveren van die vliegvelden wilde Hitler in razend tempo oprukken naar Den Haag en de koninklijke familie gevangen nemen om zo Nederland tot capitulatie te dwingen. Hitler was echter niet goed op de hoogte van de belabberde staat van de vliegvelden waardoor de inval minder snel ging dan gedacht. De Duitsers stuitten door hun vertraging op kleine groepjes zeer goed getrainde Nederlandse soldaten die verrassend goed weerstand boden.

5d3f26b413af702f3767101e5e10c691.jpgEén van de belangrijkste toegangswegen tot de stad lag aan de Vliet die vanaf de zuidoostkant van Den Haag naar Delft stroomt. Ypenburg waar al grote hoeveelheden Duitse parachutisten geland waten ligt op de oostelijke oever, Aan de westkant van het kanaal liggen de voorsteden van Den Haag en een weg die direct naar het centrum van de stad leidt. Daarom was het van belang om een brug over het kanaal te veroveren om zo snel op te kunnen rukken naar de stad. De brug die de snelste route bood was de Oude Tolbrug.
Duitse parachutisten hadden 's ochtends vroeg al bezit genomen van een grote vier verdiepingen tellende villa naast de Oude Tolbrug.
Door de hoogte van de villa en de vele ramen konden de Duitsers vanuit de villa de hele omgeving overzien en in de gaten houden en hadden ze bezit van de Oude Tolbrug omdat niemand die brug ongezien kon passeren.

Tegen 11 uur die ochtend arriveert luitenant Maduro bij villa Heeswijk op de westoever van de Vliet, hij neemt de situatie in ogenschouw en weet door middel van een slimme list de Duitsers te misleiden en laat het lijken alsof ze met een grote overmacht aan Nederlandse soldaten zijn, hoewel hun aantal in feite maar zeer gering is. Ze weten de Oude Tolbrug veilig over te komen en heroveren villa Dorrepaal op de Duitsers. Er worden vele Duitsers krijgsgevangen gemaakt en ze kregen een enorme buit aan wapens in handen.
Mede, of vooral, door het inzicht van George waren hiermee de Duitse stellingen tussen Rijswijk en Voorburg volledig ingestort.

De herovering van Huize Dorrepaal was een belangrijk onderdeel van wat, gedurende 10 mei 1940, een opmerkelijke wederopstanding betekende van de Nederlandse troepen rond Den Haag. Aan het einde van de dag waren alle drie de vliegvelden heroverd, evenals andere belangrijke punten in en om de stad.

Uiteindelijk capituleert Nederlands alsnog en is het land bezet gebied. De actieve dienst als luitenant zit er op voor George en hij keert terug naar Leiden met het idee zijn studie weer op te pakken. Dit lukt echter niet omdat de universiteit een periode geheel gesloten wordt en later niet meer toegankelijk is voor Joden.

George neemt deel aan het verzet in Leiden waar hij zijn vroegere klasgenoot Erik Hazelhoff Roelfzema (de soldaat van Oranje) weer ontmoet, ze werken in dezelfde succesvolle verzetsgroep. George wordt op een gegeven moment toch gesnapt en enige maanden gevangen gezet in de Scheveningse gevangenis (ook wel bekend als Hotel Oranje).
Hier wordt hem de mogelijkheid geboden om zich vrij te kopen, George weigert echter net zoals hij weigert om namen te noemen van andere verzetsleden.

Als de Gestapo gehoopt had dat het opfrissen van zijn geheugen gevolgd zou worden door een bekentenis, hadden ze het net zo fout als toen ze hoopten dat George zich uit het Oranjehotel zou willen kopen - al was het maar voor de spotprijs van hfl. 3000.
'Ik sterf nog liever in de gevangenis dan dat ik ook maar één stuiver aan de Duitsers geef,' zou hij later over de zaak zeggen.
Het is één van de dramatische, Hollywoodachtige citaten die deel uitmaken van de legende rond Goerge Maduro, maar hij zal het zeker zo gezegd kunnen hebben. Het citaat weerspiegelt zijn gevoelens volkomen.

Na zijn vrijlating blijft hij zich onverminderd inzetten in het verzet.

009fa71c3aa558957d1a9aff82716779.jpgToch wordt het steeds gevaarlijker en is het ook voor George noodzakelijk om naar het buitenland te vluchten omdat de kans op verraad zeer reëel is. Hij besluit via België richting Spanje te trekken en van daaruit de oversteek naar Engeland te maken.
Tijdens deze vlucht wordt hij echter toch verraden, gepakt en in Duitsland gevangen gezet in Saarbrücken.

Hier zit George lange tijd gevangen onder slechte omstandigheden, maar hij houdt vol. De opmerkelijkste gebeurtenis vindt plaats tegen het einde van de oorlog als de geallieerden oprukken naar Duitsland. De gevangenis wordt gebombardeerd, met succes, er wordt een enorme ravage aangericht, cellen en de omheiningsmuur worden verwoest.
Dit biedt de mogelijkheid om te ontsnappen en gebruikmakend van de chaos een flinke voorsprong te creëeren op de Duitsers die de ontsnapte gevangenen ongetwijfeld zullen gaan zoeken.

Maar wanneer George echter gewonden onder het puin ziet liggen kan hij niet vluchten, hij kan niet anders dan zijn hulp bieden en de gewonden onder het puin vandaan halen. Dit blijken vooral Polen te zijn, en Polen worden door de Duitsers niet als mensen beschouwd. Dat is wat George na zijn hulp dan ook te horen krijgt; waren het Duitsers geweest die hij geholpen had dan was hij, als dank, een vrij man geweest, maar Polen redden....dat was zinloos en George wordt weer opgesloten.

Op de een of andere manier wordt het bij de Duitsers bekend dat George van Joodse afkomst is, deze ontdekking heeft onmiddelijk desastreuze gevolgen want op 16 april 1942 was er een bevel uitgevaardigd waarin stond dat alle Joden in het Duitse gevang vanaf dat moment onder jurisdictie van de politie vielen en overgedragen moesten worden voor 'vernietiging door werk', met andere woorden ze zouden naar concentratiekampen worden gebracht waar ze zich letterlijk dood zouden werken.

George wordt inderdaad op transport gezet naar concentratiekamp Dachau. Wanneer er daar een epedemie van vlektyfus uitbreekt door slechte hygiënische omstandigheden wordt ook George geveld door deze dodelijke ziekte. Vlak voor de bevrijding van kamp Dachau overlijdt George daar op 28 jarige leeftijd.

Ridder zonder vrees of blaam

De teutoonse barbarij heeft ons Polen veel leed berokkend, maar heeft ook u een kostbare schat, uw geliefde en dierbare zoon Georges, ontnomen. Hij was een ridder zonder vrees of blaam die met een glimlach op zijn gezicht de 'doornen en distels' van het kampleven heeft verdragen. Hij was er van overtuigd dat het recht en de waarheid uiteindelijk zouden zegevieren en dat het kwaad, dat onverzadigbare, bloeddorstige beestachtige Hitler-regime, vernietigd zou worden. (uit een brief van een Poolse medegevangene aan de ouders van George)

2ee5f5fbb3465c151299a8ef49382460.jpg'Ridder zonder vrees of blaam' is een benaming die meerdere malen aan George wordt gegeven in brieven die vrienden aan de ouders van George schrijven. George was onverschrokken, had geen vrees, hij handelde met een goed inzicht en heeft niets verkeerd gedaan. Zijn correctheid valt zelfs enorm te prijzen, zoals het weigeren om zijn vrijheid te kopen (hoewel hij geld genoeg had) en het helpen van gewonden terwijl hij de mogelijkheid heeft om te vluchten.

Bekende oorlogsheld

Heeft George zijn bekendheid dan alleen te danken aan zijn daden? Nee, wat mij betreft niet, al zijn die zeker bewonderenswaardig en is hij dan ook postuum geridderd als ''Ridder 4e klasse der militaire Willems-orde'.
Zijn aandeel in de herovering van villa Dorrepaal was zeker van groot belang maar werd vooral breed uitgemeten in de pers omdat zijn naam vlak daarvoor ook al alle kranten gehaald had met het terugvorderen van een bekend familiestuk, George was door die eerste actie al bekend geworden.

Een groot deel van zijn bekendheid zal ook samenhangen met zijn familie en afkomst, zoals in het begin genoemd kwam George uit de betere kringen van Curacao, vrienden van de familie bekleden hoge functies op ambassades en werden dan ook veelvuldig aangeschreven door zijn ouders toen George gevangen zat.
Er is zelfs overwogen om een uitwisseling te laten plaatsvinden met een Duitse gevangene op Curacao.
Ook aarzelden zijn ouders niet om zelfs konining Wilhelmina schriftelijk te benaderen.

En tenslotte is ook de rijkdom van de familie bepalend geweest voor het feit dat George nu nog steeds bekend is als verzetsheld.
Zijn familie stelde namelijk geld ter beschikking om een monument in Nederland op te richten ter nagedachtenis aan hun gestorven zoon.
Zij benaderden hiervoor Bep Boon van der Starp en zij kwam uiteindelijk op het idee om Madurodam op te richten. Bep was lid van het bestuur van het Nederlands studentensanatorium, waar studenten met TBC hun studie konden voortzetten tijdens hun herstel. Ze had ooit eens Bekonscot bezocht, een modeldorpje met spoorweg in Beconsfield (Buckinghamshire, Engeland) waar geld werd ingezameld voor Londense ziekenhuizen. Ze bracht al deze ideeën samen en ze vatte het plan op om een miniatuurstadje te bouwen in Den Haag dat zowel kon dienen als bron van inkomsten voor het studentensanatorium en als monument voor George. Jossy en Beca doneerden hfl. 100.000 en in 1952 werd Madurodam geopend.

Tegenwoordig gaan de opbrengsten niet meer naar het studentensanatorium, omdat dit allang gesloten is (in 1964), maar worden de opbrengsten gebruikt om verschillende doelen die het welzijn van kinderen in de besisschoolleeftijd bevorderen te steunen.

Biografie

96c73d6392a1be765ac6c2bbcf64d63b.jpgHet boek leest vooral in het begin als een echte biografie, wat het ook is, als een opsomming van de verschillende stadia uit het leven van George, welke worden ondersteund door vooral veel fragmenten uit bewaardgebleven brieven.
Maar op het moment dat de oorlog uitbreekt pakt het verhaal je en leest het niet meer als een biografie maar wordt je meegenomen in het verhaal alsof je een roman leest.
Dit vooral maakte het voor mij als een prettig boek om te lezen.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Hetty

Gesponsord

June steelt Athena's net voltooide manuscript en publiceert het als haar eigen werk. Verdient dit stukje geschiedenis niet verteld te worden, ongeacht door wie?

Als de Amerikaanse pionier van de moderne dans tart Isadora Duncan de normen en wetten van haar tijd, zowel in haar kunst als in haar persoonlijke leven.

Fredo en Luigi zijn twee heel verschillende broers. Wanneer Fredo na vele jaren terugkomt naar Italië, heeft dat alles te maken met de dood van hun vader en diens lege, oude huis.

Koning Willem II is verwikkeld in een machtsstrijd met West-Friesland wanneer hij vader wordt van twee zoons: de wettige Floris en de bastaard Alard.

Perdido, het stadje waar de rijke familie Caskey de scepter zwaait, wordt in 1919 getroffen door een overstroming. Enige dagen later verschijnt de mysterieuze Elinor.

Dit gedetailleerd portret van Volodymyr Zelensky is gebaseerd op vier jaar verslaggeving, uitvoerige reizen met de president naar het front en tientallen interviews.

Wanneer voormalig spion Maggie Bird een lichaam op haar oprit vindt, weet ze dat iemand achter haar aan zit. Ze richt zich tot haar oude vriendenkring van gepensioneerde CIA-agenten.

Dit boek bevat waardevolle lessen om je eigen koers te varen, speciaal voor jongeren. Ontdek hoe je een positieve mindset ontwikkelt, leert omgaan met stress en rust in je hoofd vindt.

Een toevallige ontmoeting zet het leven van de zeventienjarige Victoria op de kop. Binnenkort zal ze gedwongen zijn om diep de natuur in te vluchten en haar leven achter zich te laten.

Herman Koch besluit na zijn diagnose eigenlijk meteen dat hij de kanker een zo beperkt mogelijke rol in zijn leven wil laten spelen: 'Ik zou niets doen.'

Hoe ga je om met de belangrijkste relaties in je leven? Als de verhoudingen goed zijn, kun je ook beter omgaan met de andere problemen om te gaan die op je pad komen.

Het is mei 1940 en Rotterdam staat in brand. De half-Joodse Debra ontmoet een jonge wolf wanneer de Rotterdamse Diergaarde wordt getroffen door bommen.

Beaujon leidt in Constantinopel een comfortabel leven, maar dat verandert als hij betrokken raakt bij een aanslag op een antiek monument.

Volwassen zijn in deze tijd, hoe doe je dat? Doe je het alleen, of durf je het samen? Een onmisbaar boek voor ex-pubers, voor Generatie Hoi. Met veel survivaltips en voiceberichten!

Het logboek van Peter R. de Vries, over de laatste anderhalf jaar van zijn leven, wordt afgewisseld met fragmenten uit het dagboek van zijn zoon Royce.

Metin gaat studeren in San Francisco en is vastbesloten zijn oude zelf achter zich te laten. Een paar weken na zijn aankomst, vinden de aanslagen van 11 september plaats.

Wanneer de introverte William trouwt met de bruisende Julia, wordt hij als vanzelf opgenomen in haar chaotische, liefdevolle familie. Dan komt de duisternis uit zijn verleden naar boven.

Daniel leidt een bewogen leven. Wanneer haar reputatie verslechtert, voelt ze zich in het nauw gedreven. En nu is Daniel dood. Jodie, haar grote liefde, wil weten waarom.

Als zijn vrouw Alissa plotsklaps verdwijnt en Roland met hun vier maanden oude zoontje achterblijft, gaat hij niet alleen op zoek naar haar, maar ook naar het waarom van zijn rusteloze bestaan.

De eenentwintigjarige M. vertrekt in 1989 halsoverkop naar Parijs en gaat aan de slag als au pair. Om grip te krijgen op het leven, schrijft ze.

In de donkerste periode van haar leven wil Milouska Meulens weten wie ze echt is en waar ze thuis is. Die vragen kan ze alleen beantwoorden als ze weet waar ze vandaan komt.

Wanneer Hugo's vroegere gouvernante overlijdt, duiken de verloren gewaande dagboeken van zijn grootvader Willem Adema op, die een ontstellend licht werpen op diens oorlogsjaren.

Drie jaar na het overlijden van zijn opa en de verdwijning van diens vrouw Pepa krijgt Ruben Kruijssen de opdracht de Alquerías, het familiehuis in Spanje, te verkopen.

Spontane foto’s waren zeldzaam aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Fotografen als Jacob Olie en James Higson legden zich juist toe op het fotograferen van het leven van alledag.

Titus Crown is de eerste zwarte sheriff van Charon County. Na de moord op een onderwijzeres wordt de dader, een zwarte oud-leerling, doodgeschoten door Titus' hulpsherrifs voor hij kan ingrijpen.