Alles in het leven begint bij de moeder

“Zoals wij het kind tot voorbeeld zijn, zo is het kind ons tot voorbeeld. Denk aan het fabelachtige vermogen van een kind zich aan te passen aan wat het lot voor hem in petto heeft.”

Ids en Thomas, twee weduwnaars op leeftijd, treffen elkaar op de twee naast elkaar gelegen stoelen op de tribune tijdens het Calgary Stampede, het grootste rodeofestival van Canada. Beiden hebben ze een Fries verleden en een levensverhaal dat het vertellen waard is. Een leven vol armoede, ziektes, jong gestorven moeders, afwezige vaders en grote liefdes.
De een vertrekt als jong kind al richting Canada en groeit grotendeels op in de failliet verklaarde prairieprovincie Saskatchewan waar de noodtoestand is uitgeroepen na de grote economische depressie van 1929. De ander groeit op in Friesland, heeft een vader die voor de Waffen-ss werkt, weigert later zelf dienst tijdens de politionele acties in Indonesië, wat niet ongestraft blijft, en vertrekt dan naar Canada.

“Toen mijn eigen moeder me al snel geen moedermelk meer kon bieden, heb ik aan de borst gelegen van moeders die hun kind hadden verloren en mij zoogden, en zo heb ik niet alleen liefde gedronken, maar ook wanhoop en verdriet.”

De levensverhalen zelf vond ik indrukwekkend. De toevallige ontmoeting tussen de twee oudere mannen (door hun kinderen ‘achter de geraniums’ vandaan gehaald) blijkt achteraf helemaal niet zo toevallig te zijn geweest, maar door de (klein)kinderen geënsceneerd. Tussen de interessante verhalen uit het verleden door dus steeds het heden waar Ids en Thomas zich uitten in bekendheden zoals: ‘We leven het leven vooruit, we begrijpen het achteraf’ (van Douwe Draaisma). ‘Je begrijpt de toekomst beter als je je verleden onder ogen durft te zien. Pas dan begrijp je ook jezelf beter.’ Of ‘Ik wil die episode eerst opschrijven in steekwoorden, dan krijgt het verhaal structuur.’ Deze dialogen vond ik af en toe wat gekunsteld overkomen.
Het boek bevat boeiende en leerzame geschiedeniselementen die ik iig nog niet kende. De stukken in het heden heb ik kriskras gelezen, om zo snel mogelijk weer in het verleden meegenomen te mogen worden.

“Het valt ons zwaar om iemand te haten van wie we graag willen houden.”