Eng of niet?

Denk je ook wel eens dat de aarde in opstand komt? Klimaatverandering, extreme regenval, stormen, droogte, hitte, natuurrampen. Een horrorscenario! Eng of niet? Kunnen we er iets aan doen en doen we er ook wat aan? Dat schoot me te binnen toen ik De dag dat de aarde omhoogkwam las.

Het begint allemaal heel rustig met een zonnige dag in het park. Een vader (met zijn telefoon in zijn ene hand en een picknicktas in de andere) komt met zijn dochter het park in. Een eindje verderop komt een mevrouw aangelopen met over haar schouder een tas met daarop een vliegenzwam afgebeeld. Een hond loopt een eindje voor haar. Een roodborstje zit op een hek, je ziet een paar slakken en twee molshopen. Vervelend dat naast de afvalbak onder meer een blikje ligt. Niks aan de hand. Het is in ieder geval niet opgeruimd. De dame gaat tekenen. De slak (“glup, glup”) glijdt van de poot van de bank. Het slijm vormt haar weg. Vader en dochter gaan op het gras zitten. De picknick begint. De hond plast tegen het hek. En dan begint de aarde te bewegen!!! En niet zonder reden.

De aarde komt in opstand

Het perspectief van het boek verschuift langzaam van boven naar onder de grond. Mieren vallen aan op het zoet van de picknick, wormen wurmen zich door de grond op de vlucht voor een mol die met zijn graafpoten de aarde omhoog stuwt. Pissebedden komen in actie: en die zijn sterk! Ze vallen aan, want hun leefomgeving wordt bedreigd door mensen. De grond komt omhoog, de aarde komt in verzet. Kunnen de mensen en dieren er samen voor zorgen dat het horrorscenario van een natuur die vernietigd wordt geen werkelijkheid wordt?

Auteurs Janneke Hagenaar (directeur van Groen Cement, een stichting die ondersteunt bij het vergroenen en verduurzamen van kinderopvanglocaties) en Joeri Sterckx (pedagogisch begeleider en speelarchitect in Vlaanderen) hebben een originele invalshoek gekozen voor hun ‘horrorverhaal.’ In korte teksten die veel ruimte voor de verbeeldingskracht van kinderen laat vertellen ze hun verhaal over de natuur en de dieren die erin leven. “De mol graaft een liefdesgang en de wormen wurmen”. Soms is de taal poëtisch, zoals het allitererende “de mieren pakken de plakkerige stukken koek”. In “de dame zet zich schrap, maar ze schuift op het slakkenspoor. Schuiner en schuiner” hoor je de vrouw wegschuiven. Het spookachtige van het verhaal wordt nog eens versterkt door de illustraties van Astrid Poot. Een sterk vergrote pissebed met veertien poten is zo weggelopen uit een enge film en hij blijkt in verhouding nog eens veel sterker te zijn dan een mens. Donkere en lichte kleuren geven aan wat zich boven en wat zich onder de grond afspeelt. Op de prenten valt veel te ontdekken, maar ze geven ook ruimte om na te denken over wat je ziet, om jezelf vragen te stellen.

Onderzoeken en nadenken

Er is nog een laag in het verhaal en die is heel duidelijk educatief van aard. Het meisje kriebelt in de grond, onderzoekt dus. Er is aandacht voor de inrichting van het park met als boodschap dat je zuinig moet zij op de natuur en ervoor moet zorgen dat de omgeving er netjes uitziet. Vandaar de geschilderde vuilnisbakken, geen rommel naast de bakken. Dan pas kun je echt genieten.

In het slotdeel wordt informatie gegeven over de dieren die je in het boek tegenkomt. Het vergroot je kennis (en niet alleen die van kinderen). Wist je dat mieren na een winterslaap zich strekken en gapen net zoals mensen? Dat er meer dan 10.000 mierensoorten zijn en een mierenhoop verschillende kamers bevat, net als een huis? Dat een pissebed iedere maand een nieuwe huid krijgt en moeder pissebed een buidel heeft waarin ze de eitjes enkele dagen draagt voor ze uitkomen? Dat een mol een ‘liefdesgang’ graaft en wormen tot wel drie meter diep graven?

Het boek heeft allerlei aanknopingspunten om het in de lessen over te hebben: ongewervelde dieren, leefwijze van de dieren, omgang met de natuur. En het nodigt vooral uit tot ontdekken en anders naar de wereld te kijken. Doe je mee?

—

Recensie verscheen eerder op Bazarow.com