Schoonmaak zie je niet

Julia weet niet zo goed wat ze moet met haar leven na een mislukt debuut en een studie zonder bijbehorende baan. Ze blijft hangen in het studentenhuis tussen veel jongere huisgenoten. Haar relatie is verbroken door haar toedoen en haar beste vriendin is uit beeld en reageert niet meer op haar uitgebreide mails. Julia maakt schoon in andermans huizen. Soms is ze alleen, soms is de bewoner aanwezig en negeert haar of is juist opdringerig. Ze gedraagt zich als een onzichtbare huisgenote, die uit de koelkasten eet en drinkt en zich ‘ontfermt’ over spullen zoals deodorant en andere cosmetica, huishoudelijke artikelen, pennen e.d. Ze neemt langzaam bezit van haar huizen. Ze ligt er in bad, gebruikt de spullen, zit op het dakterras met wijn uit de wijnvoorraad.  Er is een yogaman/hondenfluisteraar die werk van haar probeert te maken, maar of ze daarvoor zichtbaar wil zijn? Voor het schoonmaakbedrijf is ze een van de vele schoonmaaksters, die overal geplaatst kunnen worden. Voor haar ouders is ze de dochter die er niet is en ondanks aandringen na de studie ‘niks doet’; schoonmaken is immer geen echt werk.

Sytske van Koeveringe (1988) volgde na de HKU in Utrecht de opleiding Beeld en Taal van de Rietveld academie in Amsterdam. Het is maandag vandaag is haar debuut.

Het is maandag vandaag is geschreven vanuit het perspectief van de schoonmaker. De indeling in Kennismaking, Verhouden tot, Status en Positionering maken duidelijk hoe Julia in het leven staat. Het laat een behoorlijke portie ranzigheid zien in de diverse huizen. De beeldende manier van schrijven laat op dit gebied weinig aan de verbeeldingskracht van de lezer over. De schoonmaker doet onzichtbaar werk; immers je ziet het niet als iets schoon is. Van de smerigheid heeft alleen de schoonmaker weet. Die onzichtbaarheid kleeft ook aan Julia en dat wordt gaandeweg duidelijk: ze wordt niet gezien, hoort nergens bij en is nergens thuis. Daar is ze zelf ook schuldig aan, want ze ziet kans alles en iedereen van zich te vervreemden: ouders, (ex)minnaar, vriendin, huisgenote. En voor zichzelf maakt ze zich onzichtbaar door anoniem in andermans huizen te verblijven ook als ze er niet schoonmaakt, en door in de grote hoeveelheden alcohol, bergen zoetigheid en megadoses pijnstillers te verdrinken. Ze wil eigenlijk wel contact en schrijft lange mails aan haar voormalige vriendin vol verwijten, maar dat vergroot slechts de verwijdering.

Het is maandag vandaag is een intrigerend boek omdat de figuren gestalte krijgen door de beschrijving vanuit de ogen van de schoonmaakster, die als een vlieg op de wand waarneemt: aanwezig en ook weer niet. Soms is het verhaal wat langdradig, vervalt in herhalingen en zou kunnen worden bekort. De voortdurend negatieve beschrijving van personen en omgeving is op den duur eentonig. Het is dan lastig om als lezer de aandacht vast te houden. Maar zeker een debuut dat de moeite waard is en nieuwsgierig maakt naar een volgend boek.