Gemoedelijke verhalen met een vette knipoog

Disclaimer: ik ken de auteur niet, maar had al wel enkele verhalen van hem gelezen in Fantastische Vertellingen en had dit boek besteld bij de uitgever.

7- Dit is opnieuw een boek dat mijn doet verlangen naar de mogelijkheid 3,5 sterren toe te bedelen op sites als deze. Ik heb namelijk veel slechtere boeken drie sterren gegeven, maar genoot van deze bundel niet zo als ik van de meeste boeken met vier sterren genoot. De bundel hangt er wat dat betreft precies tussenin.
Dat deze collectie bestaat kan ik alleen maar toejuichen. Alweer een publicatie van de St. Fantastische Vertellingen die ervoor zorgt dat een van de 'nestors' van het fantastische genre in het Nederlandse taalgebied niet vergeten wordt. Deze auteur werd al gepubliceerd in 'Morgen' van Manuel van Loggem, volgens het voorwoord de eerste commerciële uitgave op het gebied van de SF in de lage landen. En hij schrijft nog steeds met enige regelmaat in Fantastische Vertellingen. Ik kan alleen maar hopen zelf een vergelijkbare langdurige carrière te hebben. Voor een beeld van de geschiedenis van het fantastische genre in Nederland is dit dus een belangrijke uitgave.
Het voorwoord suggereert dat deze verhalen onder de SF vallen. Volgens mij was dat niet wat de auteur beoogde, ook al komen er SF-thema's voorbij in diverse verhalen. Maar naast vliegende schotels en andere planeten vinden we ook verhalen uit de geschiedenis met een alternatieve twists, verhalen waarin God wordt geïnterviewd of engelen voorkomen, en persiflages op literaire karakters als Sherlock Holmes, James Bond, Hercule Poirot en Superman. De meeste verhalen hebben bovendien niet als doel serieuze wetenschappelijke of historische speculatie te bedrijven, maar zijn satirisch van karakter (wat bijvoorbeeld blijkt uit het gebruik van anachronismen in de historische verhalen). Je moet ze lezen met de knipoog die de auteur bedoeld heeft. Ze beogen de wijze waarop mensen zichzelf en hun denkbeelden serieus nemen te relativeren. Dat relativerende vond ik sterk aan deze verhalen. De auteur is duidelijk iemand die zijn omgeving scherp observeert en zijn hoofd schud om alles waar mensen zich zo druk mee bezig houden (en zichzelf daarbij niet ontziet).
Dit zijn bovendien eerder sketches dan volledige verhalen met een kop, midden en staart. Vaak zijn het scenes waarin een situatie wordt geschetst, waarbij een opbouw naar een kloppend einde ontbreekt of hooguit gesuggereerd wordt. Om echt als verhalen op zichzelf te staan schoot de structuur tekort. Ik had dit kunnen verwachten nadat de auteur in zijn nawoord schreef dat hij in het beschrijven van 'epische gevechten' niet sterk was. Maar actiescenes volgen de regels van verhaalopbouw. Een doel, een tegenstand, reactie, tegenreactie, een climax, een verrassende wending. Schrijvers die goed zijn in het opzetten van een plot, zijn meestal ook goed in deze scenes. En in deze verhalen rammelen de plots nogal. De schrijver bedient zich bovendien nogal eens van een Monty Python-achtige suggestieve stijl. 'Wink, wink, nudge, nudge, say no more ...' - waarbij hij uitspraken als 'dacht ik toch', onafgemaakte zinnen en beletseltekens uitstrooit. Ik vond dat niet bijzonder sterk.
Wel vond ik (op dit punt van voortdurende suggestie na) de schrijfstijl van de auteur heel prettig. Zijn zinsopbouw en woordkeuze zorgen voor een aangename, kabbelende flow, alsof je tegenover de auteur zit terwijl hij een sterk verhaal vertelt (wat ook een paar keer de vorm is waarin het verhaal is gegoten).
Welke verhalen vond ik sterk?
'Beach-party in Cancun' draait om een grappige wending wat betreft de identiteit van de Schotse dame die geïnterviewd wordt.
'Ivehemos' heeft niet een heel sterk einde, maar geeft wel een interessant beeld van de willekeur waarmee het leven van een beroemd iemand ten einde komt.
'Wolken over Vaison' verplaatst een bekende kunstenaar naar een situatie in een verder verleden.
'Saint Martin des Ardennes' gaat over een onderzoek naar een simpele jongen die wonderen lijkt te kunnen doen en heeft een prachtige slotzin.
'Het avontuur van de onzedelijke stoel' bevat weinig detectivewerk maar is wel een geslaagde hommage aan de verhalen van Arthur Conan Doyle.
'Ah, Mon Ami' combineert een andere detective met robots a la Asimov. Ik had het eerder gelezen in Fantastische Vertellingen, maar het werkt nog steeds.
'y2k' is een mooi geschreven kerstverhaal, met bijzondere karakters.
'Gedoofde geesten' biedt een andere blik op het hiernamaals, en het slot deed me grijnzen.
'Socorro' is een wat melancholisch verhaal over een reporter die een laatste ooggetuige van Roswell probeert op te sporen. Goede tekening van de omgeving en de karakters.
'De dans van de Ena's en de Noch' persifleert de verheven toon van natuurdocumentaires, maar weet tegelijk een 'sense of wonder' op te roepen.
'Mayday' gaat over de plakkaten die we meestuurden met verschillende ruimtetuigen. Hoe zouden buitenaardse beschavingen aankijken tegen ongevraagde post? Hoe zouden ze die interpreteren. De 'wink wink' aan het einde werkte hier wel.
Kortom, toch best veel geslaagde verhalen en daarom voor lezers die geïnteresseerd zijn in fantastische verhalen in de brede zin van het woord, geschreven met een vette knipoog, wel degelijk aan te raden.