Lezersrecensie
Literaire postapocalyptische roman in een prachtig beschreven wereld
Disclaimer: ik ken de auteur niet persoonlijk, maar volg hem wel op Bluesky. Ik had niet eerder iets van hem gelezen. Ik kocht dit boek omdat ik door recensies nieuwsgierig was geworden.
9 (4,5 sterren). Ik wilde eerst vier sterren geven, omdat ik een paar kleine kritiekpuntjes had, maar heb uiteindelijk toch naar boven afgerond, want de positieve aspecten van dit boek overheersten in mijn leeservaring en ik bleef er ook nadat ik het had weggelegd over nadenken en dat vind ik voor het boek spreken. Dat dit boek in eigen beheer is uitgebracht is alleen te zien aan een paar kleine redactiefoutjes. Het beteken vooral dat de Nederlandse uitgevers kansen laten liggen door hun vooroordeel tegen het fantastische genre. Als in het Engelse taalgebied 'The Road' als literair boek kan doorbreken, zou dit in ons taalgebied ook een kans moeten krijgen.
Ja, vergeleken met 'The Road' is het kleinschaliger, wat meer verstild en misschien zelfs wat kneuterig - het is tenslotte een Nederlands boek. Maar ook dit boek laat een man en een kind dwalen door een uitgestorven omgeving, waarbij het verkrijgen van een volgende maaltijd de belangrijkste zorg is. Dit keer is het Nederland, tien jaar nadat op bijna bovennatuurlijke wijze de meeste mensen 'stilvielen'. Met geweldig oog voor detail (en grote botanische kennis) beschrijft Kaptein hoe de natuur de straten en tuinen weer overneemt, hoe huizen langzaam instorten en hoe lichamen vergaan. De beschrijvingen zijn mooi, zonder zo barok te zijn dat je als lezer je de omgeving niet meer voor kunt stellen. Plekken als Arnhem en Burgers Zoo bleven herkenbaar, maar tegelijk ingrijpend veranderd.
Ook ontmoet de hoofdpersoon net als die van 'The Road' andere mensen, sommigen vredelievend maar met rare gebruiken, andere angstaanjagend. Er is hier geen kanibalisme, maar de reus kan zo in een horrorroman figureren en Kaptein blijkt prima in staat spanning op te roepen. Dit blijft echter meer een literaire roman dan een horrorroman, dus de reus dient er vooral toe om de hoofdpersoon ertoe te brengen over zijn leven na te denken. Het is echter een figuur die me bij zal blijven. Net als een mysterieuze kelder met een engel ...
En net als 'The Road' stelt dit boek vragen over de zin van het leven als het een feit is dat we allemaal zullen sterven, het bestaan van hoop in een desolaat landschap en de mogelijkheid van menselijke relaties in het zicht van de doelloosheid van de natuur. Als de 'grote verhalen' ontoereikend zijn gebleken, wat blijft er dan over? De hoofdpersoon ontdekt dat er toch behoefte is aan een verhaal. Het is eigenlijk een verhaal van deconstructie van religie (veel verwijzingen naar de katholieke jeugd van de hoofdpersoon), gevolgd door een voorzichtige reconstructie. Ik vermoed dat dit een weerspiegeling is van de reis van de schrijver - nee, we moeten het boek natuurlijk lezen op zichzelf, zonder de auteur erin te betrekken. Maar de auteur heeft de hoofdpersoon van dit boek zijn eigen voornaam gegeven, wat voor mij toch suggereert dat de hoofdpersoon dichtbij hem staat. Verder besluit de hoofdpersoon een verhaal te vertellen, wat natuurlijk precies is wat een auteur van een boek doet. Het lijkt een openbaring die de hoofdpersoon krijgt, een inzicht dat zijn kijk op de wereld ingrijpend verandert, maar het Bijbelboek Openbaring vormt het einde van de Bijbel en hier is het een nieuw begin - bovendien geldt 'In den beginne was het woord' - de schepper sprak en het was er - dus als de hoofdpersoon begint de chaotische, overwoekerde werkelijkheid van na de ramp te duiden, geeft hij er orde aan, is hij dus scheppend bezig. Wellicht bevat dit boek een voorzichtige oproep van de auteur om zelf niet aan de chaos toe te geven, om stil te vallen oog in oog met de huidige politieke situatie in de VS en bij ons, klimaatverandering, plasticvervuiling en de totale betekenisloosheid van AI, maar verhalen te gaan vertellen die ons in staat stellen onze wereld met liefde en compassie te bezien.
Ik had het over een paar kanttekeningen. Het mysterie van wat er met de hoofdpersoon in het verleden is gebeurd, wordt lang uitgerekt en de uiteindelijke uitleg voelde voor mij licht als een anticlimax. Als de achterflap suggereert dat hij wellicht zelf iets met de ramp te maken zou hebben gehad, is dat een zogenoemde 'red herring' - het suggereert een bovennatuurlijk aspect dat deze roman niet heeft. Ik vond het verhaal ook wat langzaam op gang komen, maar toen ik er eenmaal als lezer inzat kon ik het ook niet meer wegleggen. Zoals ik zei: een paar kleine puntjes, maar allemaal niet bijzonder storend. Ik hoop dat Kaptein nog meer verhalen gaat schrijven op de intersectie tussen literaire roman en SF/horror. Dit boek kan ik aanraden voor liefhebbers van zogenoemde 'literaire SF', maar ook voor fans van postapocalyptische verhalen, waarin mensen moeten overleven in een door de natuur heroverde wereld.
9 (4,5 sterren). Ik wilde eerst vier sterren geven, omdat ik een paar kleine kritiekpuntjes had, maar heb uiteindelijk toch naar boven afgerond, want de positieve aspecten van dit boek overheersten in mijn leeservaring en ik bleef er ook nadat ik het had weggelegd over nadenken en dat vind ik voor het boek spreken. Dat dit boek in eigen beheer is uitgebracht is alleen te zien aan een paar kleine redactiefoutjes. Het beteken vooral dat de Nederlandse uitgevers kansen laten liggen door hun vooroordeel tegen het fantastische genre. Als in het Engelse taalgebied 'The Road' als literair boek kan doorbreken, zou dit in ons taalgebied ook een kans moeten krijgen.
Ja, vergeleken met 'The Road' is het kleinschaliger, wat meer verstild en misschien zelfs wat kneuterig - het is tenslotte een Nederlands boek. Maar ook dit boek laat een man en een kind dwalen door een uitgestorven omgeving, waarbij het verkrijgen van een volgende maaltijd de belangrijkste zorg is. Dit keer is het Nederland, tien jaar nadat op bijna bovennatuurlijke wijze de meeste mensen 'stilvielen'. Met geweldig oog voor detail (en grote botanische kennis) beschrijft Kaptein hoe de natuur de straten en tuinen weer overneemt, hoe huizen langzaam instorten en hoe lichamen vergaan. De beschrijvingen zijn mooi, zonder zo barok te zijn dat je als lezer je de omgeving niet meer voor kunt stellen. Plekken als Arnhem en Burgers Zoo bleven herkenbaar, maar tegelijk ingrijpend veranderd.
Ook ontmoet de hoofdpersoon net als die van 'The Road' andere mensen, sommigen vredelievend maar met rare gebruiken, andere angstaanjagend. Er is hier geen kanibalisme, maar de reus kan zo in een horrorroman figureren en Kaptein blijkt prima in staat spanning op te roepen. Dit blijft echter meer een literaire roman dan een horrorroman, dus de reus dient er vooral toe om de hoofdpersoon ertoe te brengen over zijn leven na te denken. Het is echter een figuur die me bij zal blijven. Net als een mysterieuze kelder met een engel ...
En net als 'The Road' stelt dit boek vragen over de zin van het leven als het een feit is dat we allemaal zullen sterven, het bestaan van hoop in een desolaat landschap en de mogelijkheid van menselijke relaties in het zicht van de doelloosheid van de natuur. Als de 'grote verhalen' ontoereikend zijn gebleken, wat blijft er dan over? De hoofdpersoon ontdekt dat er toch behoefte is aan een verhaal. Het is eigenlijk een verhaal van deconstructie van religie (veel verwijzingen naar de katholieke jeugd van de hoofdpersoon), gevolgd door een voorzichtige reconstructie. Ik vermoed dat dit een weerspiegeling is van de reis van de schrijver - nee, we moeten het boek natuurlijk lezen op zichzelf, zonder de auteur erin te betrekken. Maar de auteur heeft de hoofdpersoon van dit boek zijn eigen voornaam gegeven, wat voor mij toch suggereert dat de hoofdpersoon dichtbij hem staat. Verder besluit de hoofdpersoon een verhaal te vertellen, wat natuurlijk precies is wat een auteur van een boek doet. Het lijkt een openbaring die de hoofdpersoon krijgt, een inzicht dat zijn kijk op de wereld ingrijpend verandert, maar het Bijbelboek Openbaring vormt het einde van de Bijbel en hier is het een nieuw begin - bovendien geldt 'In den beginne was het woord' - de schepper sprak en het was er - dus als de hoofdpersoon begint de chaotische, overwoekerde werkelijkheid van na de ramp te duiden, geeft hij er orde aan, is hij dus scheppend bezig. Wellicht bevat dit boek een voorzichtige oproep van de auteur om zelf niet aan de chaos toe te geven, om stil te vallen oog in oog met de huidige politieke situatie in de VS en bij ons, klimaatverandering, plasticvervuiling en de totale betekenisloosheid van AI, maar verhalen te gaan vertellen die ons in staat stellen onze wereld met liefde en compassie te bezien.
Ik had het over een paar kanttekeningen. Het mysterie van wat er met de hoofdpersoon in het verleden is gebeurd, wordt lang uitgerekt en de uiteindelijke uitleg voelde voor mij licht als een anticlimax. Als de achterflap suggereert dat hij wellicht zelf iets met de ramp te maken zou hebben gehad, is dat een zogenoemde 'red herring' - het suggereert een bovennatuurlijk aspect dat deze roman niet heeft. Ik vond het verhaal ook wat langzaam op gang komen, maar toen ik er eenmaal als lezer inzat kon ik het ook niet meer wegleggen. Zoals ik zei: een paar kleine puntjes, maar allemaal niet bijzonder storend. Ik hoop dat Kaptein nog meer verhalen gaat schrijven op de intersectie tussen literaire roman en SF/horror. Dit boek kan ik aanraden voor liefhebbers van zogenoemde 'literaire SF', maar ook voor fans van postapocalyptische verhalen, waarin mensen moeten overleven in een door de natuur heroverde wereld.
1
Reageer op deze recensie
