Een boek als een schatkist

Josefine Klougart is een jonge Deense schrijfster en het is wonderbaarlijk hoe zij op 36-jarige leeftijd zo'n roman heeft kunnen componeren. Componeren, want schrijven is eigenlijk een te eenvoudig werkwoord voor deze schatkist vol prachtige verhaalflarden, associaties, poëtische omschrijvingen en uitstapjes naar allerhande kunstenaars die zij betrekt in haar verhaal, want een verhaal wordt het uiteindelijk.

Het verhaal gaat over een gezin met twee dochters. We lezen van alles over de ouders en over de kinderen. Het aanhoudende verspringen in de tijd stoorde me deze keer helemaal niet omdat het een organisch geheel werd. De wederwaardigheden van elk gezinslid worden doorspekt met informatie over hun woonplek, het omringende landschap en allerlei details over de natuur waaruit blijkt dat Klougart over veel kennis beschikt.

Het gezin woont in Mols Bjerge, een prachtig golvend en kleinschalig landschap op een schiereiland omringd door meerdere baaien. Tegenover Mols ligt Aarhus, hun grote stad, aan de andere kant van de grootste baai.
De schrijfster is zelf geboren op Mols en gezien de gedetailleerdheid van haar vertellingen kreeg ik de indruk dat haar boek zeker autobiografische elementen bevat.

De vertaler is Michal van Zelm die aan dit boek een flinke kluif moet hebben gehad want eenvoudig proza is het niet. Ik ben niet echt tevreden over de vertaling, althans over zijn Nederlands. Met name het telkens vervangen van hen en hun door ze vond ik storend. Ik ga ook de Zweedse vertaling lezen, wellicht bevalt me die beter. Het is toch al een feest om het boek te herlezen zoals ook Els van Haute in haar recensie oppert.

Misschien is het gezin in kwestie een heel gewoon gezin maar door de intense waarnemingen, de verbanden die Klougart legt, de treffende sfeertekeningen en haar psychologisch inzicht wordt dit gezin bijzonder en de moeite waard om te leren kennen.

De titel van mijn recensie slaat op de prachtige passages, de voetnoten die ze gewoon in de tekst verwerkt en de verwijzingen naar kunstwerken die ze al associërend benoemt. Ik heb menig lemma gegoogeld, zoals Dürer, Rodin, de Faeröerse schrijver Jørgen Franz Jacobsen en zo meer. Steeds weer diepte ik de mooiste dingen op uit de schatkist die dit boek is.

Blz 288-289:
De foto van Sara en Barbara als ze nog klein zijn, op de rode stenen voor het vakantiehuis. Erik die de tuinslang vasthoudt en zich op het moment dat de foto genomen wordt, omdraait en in de lens kijkt.
Hij ziet er verrast uit. Maar ook geïrriteerd. Maar waarom. Dezelfde uitdrukking keert terug op een aantal andere foto's. Op veel andere foto's. Bijna angstig, alsof de foto hem, zoals volgens een oud bijgeloof, ergens van zou kunnen beroven; maar dat is het niet. Wat er eerder aan de hand lijkt te zijn is dat de foto hem met het terugkerende gevoel confronteert dat hij altijd te laat is voor het heden waar de foto, of de fotograaf, hem zo genadeloos in plaatst. Alsof Sonja met haar geklik wil zeggen: 'Zie je de wereld waar je midden in staat, zie je wat er zich allemaal om je heen afspeelt; zie je er eigenlijk wel wat van, ben je wel aanwezig?' Terwijl ze eigenlijk bedoelt: 'Zie je onze liefde, en zie je wat je allemaal mist wanneer je er niet bent. Dit zou allemaal van jou kunnen zijn.'

Klougart heeft mijn hart gestolen. Sterren? Alle vijf!