Vlees noch vis

Het laatste boek dat Bernlef schreef. Het ademt inderdaad de sfeer van afscheid door de trage, peinzende manier van schrijven. Het is in hoge mate autobiografisch en dus terugblikkend.
Het uitgangspunt vind ik interessant: de uitgever vraagt of hij zijn memoires wil schrijven. Daar heeft de schrijver eigenlijk geen zin in. Iets staat hem tegen. Twijfels aan de betrouwbaarheid, de autenticiteit van zijn herinneringen. Ik denk dat het een uitvlucht is, dat hij opziet tegen de confrontatie met zijn verleden maar dat is wellicht gepsychologiseer.

Toch vertelt Bernlef veel over zijn jeugd. Hij doet dat beeldend, trefzeker in soepele taal. Daarna stokt het verhaal alsof hij niet weet hoe hij verder moet. Later wordt me duidelijk dat deze jeugdherinneringen al elders waren verschenen, evenals gedichten in dit boek.

Hij is alleen thuis. Zijn vrouw is op bezoek bij hun dochter in Canada. Er ontstaat een mailwisseling die niet zoveel om het lijf heeft maar wel blijk geeft van hun verbondenheid. De schrijver houdt het niet uit, alleen thuis, en besluit om een hotel te nemen in Bergen aan Zee. Vroeger bracht het gezin hier vakanties door. Het is herfst en slecht weer. Het geheel biedt een desolate aanblik. Hij komt in contact met een vrouw en haar broer maar de bezoekjes blijven afstandelijk. Er gebeurt iets waardoor de schrijver besluit om zijn memoires niet verder te gaan schrijven wat hij zijn uitgever meedeelt.

Een dun verhaaltje dat toch boeiend genoeg is om te lezen, mede door overpeinzingen over andere schrijvers en over componisten en hun muziek. Zo leerde ik eea over Modiano en Nabokov. Ik zette boeken van hen op mijn lijst.
Bernlef schrijft over de aard van herinneringen, over wat daarmee in de hersenen gebeurt , er zijn wat bespiegelingen over ruimte en tijd maar erg boeiend wil dat allemaal niet worden.
Ik werd vooral getroffen door de sfeer van afscheid die het boek doortrekt. Zijn laatste boek. Het verschijnen ervan heeft hij niet meer meegemaakt.