Colm Toibin zou dit boekje moeten lezen.

In opdracht van Ivo van Hove, toen nog de regisseur/directeur van het ITA ( internationaal theater Amsterdam), gaat Ramsey een theaterbewerking maken van het beroemde boek van Thomas Mann. Dat zal nog niet meevallen want leent het boek zich eigenlijk wel voor theater? Er gebeurt zo op het oog immers weinig in het verhaal. Wel in het hoofd van Von Aschenbach/Mann maar daar zie je niet veel van. Het is Ramsey al snel duidelijk dat dit project een gedegen voorbereiding vereist. Natuurlijk herleest hij De dood in Venetië maar ook dagboeken van zowel Thomas als Katia, zijn vrouw. En wat te denken van een reis naar Venetië? Natuurlijk moet hij de sfeer proeven op locatie.
Tegenover de stad zelf ligt het eilandje San Giorgio Maggiore. Vroeger was er een klooster gevestigd maar de gebouwen doen nu dienst als zetel van de Fondazione Giorgio Cini, een culturele instelling. Ramsey huurde er een kamer om gebruik te kunnen maken van de grote biblioteek en tevens als uitvalsbasis voor de uitstapjes de stad in. De stichting heeft mede de publicatie van het boek bekostigd.

Zo, dit ter inleiding. De schrijver vertelt in dit boek veel over zijn opvattingen over Mann, over zijn boek, over Venetië en over de kunstschatten die hij tussen de bedrijven door bekijkt. Nasr raakt helemaal in vervoering van wat hij allemaal ziet en het is een genot om te lezen over zijn waarnemingen, gedachten, bespiegelingen en zelfreflecties.
Het voert te ver om erover uit te weiden. Ben je kunstliefhebber dan moet je dit boek alleen daarom al lezen.
Ik beperk me tot Ramseys gedachten over Mann:
Op blz 19 schrijft hij 'Ik vraag me af of ik Mann als vader zou willen.' Deze opmerking wordt ontlokt door wat Ramsey zoal leest in de dagboeken van Thomas. Daaruit blijkt dat hij nauwelijks contact heeft met zijn kinderen, dat ze hem in feite alleen maar storen.
Even verderop lees ik 'Het is een fragment in de novelle dat me raakte, over de constante innerlijke druk te moeten schrijven, zelfs als dit ten koste gaat van het echte leven, van de 'genietende wereld'.
Deze details sluiten naadloos aan bij wat Mann schrijft over het personage Von Aschenbach. Op deze manier komt Nasr erachter dat Mann en Von Aschenbach eigenlijk één en dezelfde persoon zijn. Deze details helpen hem om de figuren voor het toneel nader uit te werken. Hij besluit dat zowel Mann als Von Aschenbach ten tonele moeten worden gevoerd. Op deze manier kan de dynamiek tussen Mann en zijn alter ego Von Aschenbach op het toneel gestalte krijgen en aldus zorgen voor Toneel. Het boek wordt zo omgevormd tot een levendig schouwspel dat wèl geschikt is voor een aansprekende uitvoering, immers een dialoog tussen beiden kan boeiende gespreksstof opleveren.
blz 31: 'Toen zijn zoon Klaus in 1949 zelfmoord pleegde, schreef Thomas Mann door in zijn werkkamer. Waar gaat houvast [ zijn schrijfdiscipline ] over in ontkenning, discipline in onmacht?

Nog pregnanter is de volgende aanhaling van bladzijde 35:
'En terwijl zijn boeken mij nog altijd onverminderd aanspreken en zelfs diep ontroeren, bezit zijn visie op het schrijverschap, op ouderschap, op burgerdom, kunst, het hele leven, iets wezensvreemds. Ik begrijp zijn werkdiscipline; voor het overige doet Thomas Mann me wat denken aan een archaïsche diersoort, een kwastvinnige zoals de coelacant. Om in zijn leef- en denkwereld af te dalen heb je een duikersklok nodig. Van daaruit kun je hem bekijken, zijn vinnen tellen: je herkent alle ledematen, en voelt je nauwelijks verwant'.
De vergelijking met een coelacant verwijst naar Ramseys Wunderkammer, zijn verzameling bijzondere voorwerpen waar hij een groot deel van zijn huis voor heeft ingericht. De VPRO zond ooit een meerdelige documentaire uit over deze Wunderkammer. Nasr horen en zien vertellen over zijn uitstallingen is een genot!

Op bladzijde 44 vertelt Nasr over Mann's boek Tonio Kröger. Daarin schrijft hij in feite over zijn eigen jeugd. Dit boek, dat tien jaar voor De dood in Venetië verscheen, is als het ware een voorloper van het laatstgenoemde boek. Enfin, lees zelf maar.
In de dagboeken van Katia leest Nasr dat zij er helemaal mee verzoend was dat haar man niet deelnam aan het gezinsleven en dat zij zeer wel op de hoogte was van haar mans homo-/ pedoseksualiteit.
Een boeiend en wonderlijk gezin waarin ook nog eens één van de zes kinderen zelfmoord pleegde. Voer voor psychologen en zo kijkt Nasr er ook naar. De dood in Venetië is de ultieme sublimatie van Mann's eigen pedoseksuele verlangens en met dat in het achterhoofd schept Nasr een boeiend toneelstuk waarin ook het personage Katia voorkomt evenals Tadzio, de jongen naar wie verlangd, gesmacht werd.

Mijn dood in Venetië is opgedeeld in twee delen. In deel 1 lezen we over de voorbereidende werkzaamheden, deel 2 is de letterlijke tekst van het toneelstuk zelf, compleet met alle toneelaanwijzingen. Daarover schrijf ik verder niets want ik moet een toneelstuk zien en ik heb verder weinig verstand van toneel. Voor de liefhebber echter is dit ongetwijfeld spekkie naar hun bekkie.

Deel 1 beslaat slechts 75 pagina's maar in dit luttele aantal ben ik meer over Mann's leven en persoon te weten gekomen dan in de biografie van Colm Toibin over de schrijver. Men leze mijn recensie over dat boek.

Ik hou van Ramsey Nasr, hij is een man naar mijn hart. Ik geniet van de respectvolle manier waarop hij schrijft over mensen, altijd genuanceerd, altijd met zichzelf in het achterhoofd. Een man met zelfspot, humor en een eindeloze eruditie.
Ik heb zeer genoten van dit boek en geef het vijf sterren.