Controversieel verhaal dat hoge verwachtingen schept

Over het boek American Dirt van auteur Jeanine Cummins is een hoop te doen geweest. Het boek gaat over Mexicaanse imigranten die de levensgevaarlijke tocht naar Amerika maken, maar velen zijn kritisch. Cummins is geboren in Spanje, maar ze is een blanke Amerikaanse. Tijdens haar geboorte diende haar vader in het leger en was gestationeerd in Qota, Spanje. De familie verhuisde enkele jaren later weer terug naar Amerika.

Omdat Jeanine Cummins een witte Amerikaanse vrouw is vinden vele, met name Latino's, dat ze niet over Mexicanen mag schrijven. American Dirt was daarom al een grote hype voor publicatie, maar niet op de goede manier. Die grote hype rondom American Dirt zorgde ervoor dat mijn verwachtingen hooggespannen waren. Helaas te hoog, zo bleek tijdens het lezen.

In American Dirt volgen we moeder Lydia en haar zoon Luca. Na de moord op hun familie, die zij als enige twee overleefden, besluit Lydia dat ze alles zou doen om haar zoon Luca in veiligheid te brengen, dus ook de levensgevaarlijke tocht ondernemen naar el norte, oftewel Amerika. Hun reis begint in Acapulco en gaat vervolgens door allemaal dorpen en steden en zelfs door de woestijn. Zal het Lydia en Luca lukken om veilig in el norte te arriveren?

Wat mij direct opviel was de vlakke toon die Cummins in American Dirt aanslaat. Het verhaal wordt verteld vanuit de derde persoon, wat het een stuk minder empathisch maakt. Een vertelperspectief vanuit de eerste persoon zou dit verhaal veel beter hebben gepast en zou het net dat beetje meer emotie en diepgang hebben gegeven. Cummins heeft het verhaal erg emotieloos opgeschreven waardoor je je niet altijd kunt inleven in Lydia en Luca. Wat dan wel weer knap gedaan is, zijn de perspectiefwisselingen middenin een hoofdstuk. Zo leerde je de migranten die het pad van Lydia en Luca kruisden ook een beetje beter kennen.

Luca is een jongen van acht jaar oud, maar in het boek kwam hij erg begaafd en wijs over. Te volwassen voor zijn leeftijd zelfs. Het zou best kunnen dat het een slim jongetje is, maar de manier waarop Cummins hem heeft neergezet komt op mij wat ongeloofwaardig over. Hij denkt over alles heel diep na en je ziet hem bijna niet aan gewone kinderdingen denken. Ook Lydia was erg geleerd, maar bij haar kwam het veel geloofwaardiger over.

Uit het plot is mij het meest bijgebleven wat de migranten allemaal doen om hun doel te bereiken. De reis is levensgevaarlijk, de klim op de trein kan hun dood worden. De reis en het lef van de migranten is het belangrijkste punt van het hele plot. Daarnaast heerst er angst. Angst voor hun verleden, dat het verleden hen zal achtervolgen. Maar er is ook hoop. Hoop dat ze Amerika zullen bereiken, want dat lukt lang niet altijd.

Jeanine Cummins heeft voor dit boek gedegen onderzoek gedaan dat jaren heeft gekost. Dat kun je tijdens het lezen duidelijk merken. Het jammere is alleen dat het verhaal wat vlak en emotieloos overkomt. Hierdoor werden mijn hoge verwachtingen ietwat teniet gedaan. Desondanks was het moeilijk het boek weg te leggen, want je wilt door blijven lezen om te weten of Lydia en Luca Amerika zullen halen. Ook had het epiloog wat langer gemogen, misschien zou het beter zijn geweest om de reis iets in te korten en de epiloog meer ruimte te geven.

Al met al is American Dirt geen slecht boek, maar de verwachtingen die de controverse en de hype hebben geschapen werden niet waargemaakt. Ook begrijp ik de controverse niet helemaal, want wat maakt het nou uit of een witte vrouw een boek over Mexicanen schrijft terwijl er gedegen onderzoek is gedaan? Mij maakt dat niets uit.