Lekkere taart, maar de Brijs-kers ontbreekt

Na de publicatie van de Engelenmaker werd Stefan Brijs door het Parool omschreven als “de meester van het mededogen”, iets wat de auteur ook met Zonder Liefde bewijst. Het boek is geschreven vanuit Paul, wiens leven bestaat uit pieken noch dalen. Paul, nog geen 30, is recent verlaten door Christine en lijkt niet in staat om het bedrog en de scheiding van zijn ex te verwerken. Ava, op haar beurt, bevindt zich in een ‘overgangsfase’ in haar leven en zit qua zowel op het gebied van wonen, werk en relatie met zichzelf in de knoop. Na een ontmoeting op een filmavond bloeit er tussen Eva en Paul een hechte vriendschap op gebaseerd op de smeulende as van hun mislukte relaties.
Het mededogen in Zonder Liefde voelen we voornamelijk voor Paul. Wanhopig gaat hij op zoek naar iemand om het gat achtergelaten door Christine te vullen. In de eerste instantie word dit gat gevuld door Paul’s unieke “yin en yang” vriendschap met Ava, maar wanneer Ava vertrekt naar Haiti om een banenkans achteraan te gaan en later de door haar begeerde passie vindt bij Bernard dooft ook langzaam het vuur van deze belangrijke vriendschap. Zijn zoektocht naar liefde is een lijdensweg waarin hij alleen maar tevredenheid vindt op korte termijn, maar er nooit in slaagt om de vier pijlers van geluk in de goede richting te zetten.
Zonder Liefde is over het algemeen een meeslepend boek. De sympathie die wordt opgewekt voor de ongelukkige Paul maakt af en toe plaats voor vraagtekens tegenover de betrouwbaarheid van de verteller. Ook Paul blijkt geen betrouwbare partner te zijn geweest in zijn vorige relatie en zijn houding tegenover de vrouwen die het gat achtergelaten door Ava moeten opvangen is dubieus. Ook over zijn werkelijke gevoelens voor Ava komt de lezer weinig te weten, waardoor de lezer er niet achter komt of Ava met haar vertrek niet alleen de vriendschappelijke relatie tussen de twee kapot maakt, maar ook een droom uit elkaar doet spatten.
Stefan Brijs spoort met Zonder Liefde zijn lezers aan om na te denken over het verschil tussen tevredenheid en geluk. Daarnaast maakt het de lezer bewust van de kleine lijn tussen hoop en wanhoop. De vriendschap tussen Paul en Ava vond ik voornamelijk interessant omdat de hij opgebouwd is op gedeeld leed in plaats van gedeeld geluk. Waar gedeeld leed de band tussen Paul en Ava sterker lijkt te maken lijkt de vriendschap in gevaar te komen wanneer Ava (ongeacht hoe succesvol de poging blijkt) op zoek gaat naar geluk. Ondanks de eigenbatige natuur van Paul die op deze momenten aan het licht komt voelde ik het klassieke mededogen van Brijs vaak genoeg naar boven komen.
Al met al is Zonder Liefde een aanrader voor het gemiddelde leeslijstje. Het is een makkelijk weg te lezen boek voor tussendoor met genoeg stof die de lezer aan het denken doet zetten. Echter zal ik het niet prijzen als meesterwerk; voor de echte literatuurfans onder ons zal dit geen must-read zijn. Als groot fan van de eerdere werken van Brijs vond ik Zonder Liefde interessant, maar niet in de buurt van het niveau van zijn eerdere werken als de Engelenmaker, Maan en Zon en Post voor Mevrouw Bromley. Vooral het einde, waarover ik nog steeds niet heb kunnen besluiten of ik het voorspelbaar vond of niet, was wat mij betreft een kleine teleurstelling. De taart smaakt prima, maar de kers die normaal wel door Brijs wordt bijgeleverd ontbreekt.