Lezersrecensie
een nasale Odyssee
Een nasale Odyssee
Toen ik als klein meisje aan mijn vader vroeg wat hijzelf van de oorlog gemerkt had,
vertelde hij me ook dat hij eens op straat was aangehouden. De controleur keek hem indringend aan en vroeg
waar zijn ster was. Hij vond mijn vader er met zijn lange neus namelijk nogal joods uitzien en vroeg hem zich te legitimeren….. Het was mijn eerste gewaarwording dat aan ‘n typering van iemands uiterlijk conclusies verbonden werden.
Deze herinnering komt weer bij mij boven nu ik het boek van Caro Verbeek lees.
Zelf behept met een neuscomplex beschrijft zij aan de hand van verhalen over illustere personen, hoe een waardering voor grote neuzen bij vooral mannen in de loop der eeuwen verandert. Zorgde in de oudheid een grote neus voor status en aanzien, en verdiepte men zich slechts zijdelings in de functie van de neus, in latere tijden werd de neus meer en meer de graadmeter voor karaktereigenschappen van de westerse mens. En we weten allemaal waartoe dat uiteindelijk heeft geleid….
Bij vrouwen lag het aanvankelijk anders. Een kleine neus betekende ‘schoonheid’ en suggereerde onderdanigheid. Van de kleine prinsessenneus tot de ‘bijna niets’-neus van Barbie, is het in deze moderne tijd eerder een compliment om met Cleopatra vergeleken te worden. Maar naast symboliek verschuift ook esthetiek en is het afhankelijk van culturele omstandigheden. Hierin neemt beeldvorming het soms over van de werkelijkheid. Tot zover de neus als ”uithangbord”, daarna(ast) komt de neus als zintuig aan de beurt. Met de geuren openen zich nieuwe horizonten en een clash met onze Europese geuren was het gevolg. Weer veranderden perspectieven voor wie met een ‘olfactorische’ blik keek.
Dàt is nu het aardige van dit boekje: je krijgt aan de hand van geschiedschrijving over tradities, symboliek en opvattingen
via kunstuitingen, taalgebruik en anekdotes zicht op de voortdurend veranderende communio opinis all over the world. En dit dan ook nog rijkelijk geïllustreerd!
En voor wie ontevreden is met zijn of haar profiel omdat ie niet aan de standaard voldoet, is het ongetwijfeld een opsteker dat nog niet alles verloren is. Want mocht je niet voor je karakteristieke neus kiezen, dan kun je je tegenwoordig altijd nog vrij gemakkelijk een gewenst model laten aanmeten. Erger zou het zijn als je –bijv door Covid 19- je reukvermogen zou verliezen.
Omdat in deze uitgave talloze kunsthistorische voorbeelden zijn opgenomen die het verhaal ondersteunen, is het behalve een leerzaam, geestig en leesbaar, ook een heel fraai boekwerkje geworden. Zonder al te veel pretenties, interessant om te lezen, leuk om te geven en een aanwinst voor je boekenkast.
Toen ik als klein meisje aan mijn vader vroeg wat hijzelf van de oorlog gemerkt had,
vertelde hij me ook dat hij eens op straat was aangehouden. De controleur keek hem indringend aan en vroeg
waar zijn ster was. Hij vond mijn vader er met zijn lange neus namelijk nogal joods uitzien en vroeg hem zich te legitimeren….. Het was mijn eerste gewaarwording dat aan ‘n typering van iemands uiterlijk conclusies verbonden werden.
Deze herinnering komt weer bij mij boven nu ik het boek van Caro Verbeek lees.
Zelf behept met een neuscomplex beschrijft zij aan de hand van verhalen over illustere personen, hoe een waardering voor grote neuzen bij vooral mannen in de loop der eeuwen verandert. Zorgde in de oudheid een grote neus voor status en aanzien, en verdiepte men zich slechts zijdelings in de functie van de neus, in latere tijden werd de neus meer en meer de graadmeter voor karaktereigenschappen van de westerse mens. En we weten allemaal waartoe dat uiteindelijk heeft geleid….
Bij vrouwen lag het aanvankelijk anders. Een kleine neus betekende ‘schoonheid’ en suggereerde onderdanigheid. Van de kleine prinsessenneus tot de ‘bijna niets’-neus van Barbie, is het in deze moderne tijd eerder een compliment om met Cleopatra vergeleken te worden. Maar naast symboliek verschuift ook esthetiek en is het afhankelijk van culturele omstandigheden. Hierin neemt beeldvorming het soms over van de werkelijkheid. Tot zover de neus als ”uithangbord”, daarna(ast) komt de neus als zintuig aan de beurt. Met de geuren openen zich nieuwe horizonten en een clash met onze Europese geuren was het gevolg. Weer veranderden perspectieven voor wie met een ‘olfactorische’ blik keek.
Dàt is nu het aardige van dit boekje: je krijgt aan de hand van geschiedschrijving over tradities, symboliek en opvattingen
via kunstuitingen, taalgebruik en anekdotes zicht op de voortdurend veranderende communio opinis all over the world. En dit dan ook nog rijkelijk geïllustreerd!
En voor wie ontevreden is met zijn of haar profiel omdat ie niet aan de standaard voldoet, is het ongetwijfeld een opsteker dat nog niet alles verloren is. Want mocht je niet voor je karakteristieke neus kiezen, dan kun je je tegenwoordig altijd nog vrij gemakkelijk een gewenst model laten aanmeten. Erger zou het zijn als je –bijv door Covid 19- je reukvermogen zou verliezen.
Omdat in deze uitgave talloze kunsthistorische voorbeelden zijn opgenomen die het verhaal ondersteunen, is het behalve een leerzaam, geestig en leesbaar, ook een heel fraai boekwerkje geworden. Zonder al te veel pretenties, interessant om te lezen, leuk om te geven en een aanwinst voor je boekenkast.
1
Reageer op deze recensie
