Briljantje voor Brilka

Een lijvig boekwerk ligt te wachten. Ik ben benieuwd naar de voor mij onbekende Georgische auteur.
De proloog verrast en een originele verteltrant verleiden tot verder lezen in de vertelling van Nitsa over haar land en haar familie.
Aan haar nichtje Brilka verhaalt zij over de wording van de Republiek Georgie met diens ingewikkelde haat-liefde verhouding tot
‘grote broer’ Rusland die hun familiegeschiedenis zo heeft bepaald.
In de vorm van een epos dat in alles lijkt op een egodocument, komen niet alleen de rollen en karakters van de voorouders
in beeld, maar ook het eigene van de Georgische cultuur.

Door de geschiedkundige connotaties waan je jezelf als lezer in een historische roman die de familie Jasji volgt in het turbulente twintigste eeuwse Rusland en Georgie, èn in hun verhouding tot de westerse wereld. Boeiend om te lezen, vooral door de soepele schrijfstijl van de –overduidelijk- vrouwelijke auteur. Door alle verwikkelingen houdt het je aandacht vast en leef je mee met de voor- en tegenspoed die de familie treft.
Wel word je als lezer voortdurend heen en weer geslingerd tussen de plek en omstandigheden waarin het allemaal plaats vindt. Zo’n schijnbaar associatieve gebeurtenis doet afbreuk aan het ‘grote verhaal’, verwordt tot spelen op (te)veel schaakborden. Het gaat dan ten koste van het perspectief van de met liefde beschreven hoofdpersonen, hun karakterschildering en reactie op de wereld om hen heen.
Er zijn zoveel verhaallijnen als er personen zijn en boven alles is er die familieband, bevochten en in stand gehouden door de ‘pater familias’. De vrouwen hanteren andere strategieën om te overleven. Aardig hierbij is het uiterst geheime, overgeleverde chocoladerecept dat als een rode draad door het boek loopt.
Meer ‘kunst’ grepen zijn toegepast zoals wanneer het politieke klimaat verandert en kenteringen moeten worden ingeleid. Historische gebeurtenissen worden ingevoegd, lijken er meermalen met de haren bijgesleept. Waarom zo frequent ? Zo’n duiding kan tòch niet volledig zijn en leidt soms alleen maar af.
Kortom: het begin van het omvangrijke boek verrast, het verhaal zit goed in elkaar, leest als een trein en boeit.
Maar de vraag blijft: wat wilde de auteur nu schrijven? ’n Historische roman, een familie-epos, een (gefingeerde?) autobiografie, een kroniek van het veranderende 20 ste eeuwse Georgie? Het is een mix van dat alles geworden, met een bijzondere, meeslepende roman
als resultaat. En als er een rasverteller aan het woord is kan dat goed uitpakken, al zet het mij als lezer soms op het verkeerde been.

Dd 10 januari 2017 Margot Mombers