Spanning en sensatie in de negentiende eeuw…

Conscience - De terugkeer - Mark Cloostermans
De titel riep bij mij direct de associatie op naar Hendrik Conscience, een Vlaamse schrijver uit de negentiende eeuw. Mark Cloostermans vertelt in een interview dat hij deze schrijver als inspiratiebron heeft genomen. Dat is ook te merken aan de namen van de personages. De hoofdpersoon is Henri Conscience, een van de sleutelfiguren is Clara, naar de roman Houten Clara van Hendrik Conscience. Hierin bewijst adeldom altijd zijn ‘waardigheid’, ondanks alle omstandigheden. In deze roman vertoont intellect, talent zich net alleen in de ‘hogere’ klasse, maar ook bij de ‘dienende’ laag.
Conscience - De terugkeer is een literaire misdaadroman, een historische roman. Daarin verwacht ik ook een goede beschrijving , een goed tijdsbeeld. Daar is Mark Cloostermans prima in geslaagd. Je ziet en ‘voelt’ de Hippomobile rijden, de voorloper van de auto, je voelt het dorp Turnhout met de chique straten en de buurten daar achter ( ‘achterbuurten’) en de schamele hutjes op de hei. De manier waarop de mensen leefden in deze gebieden.
Cloostermans heeft een prachtig beeldende schrijfstijl met mooie taal, mooie zinnen. Louis Slembroeck vraagt zich af.
“ De vraag wat hij met rest van zijn leven ging doen, was als jeuk op zijn rug..”(blz 60).
Henri ervaart het drinken van likeur bij de familie Van Hoeymisse:
“… de likeur spreidde een dekentje over zijn denken..”(blz 111)
Dan zijn er de filosofische frasen:
“…weet je ooit wie de persoon naast je is? Vroeg of laat weet je het zeker, de persoon naast je … je kent hem amper.. en wat je dacht te weten… verbleekt … vervaagt… verdwijnt…”(blz 83)
Deze opmerking vind ik ook boeiend:
“… breng het onder woorden en je ziet de samenhang, de logica. Soms zie je zelfs de leugen …dingen die je jezelf hebt wijsgemaakt en die, toevertrouwd aan het papier, overduidelijk leugens zijn.. “ (blz 153) Over het abstraherend vermogen van taal gesproken.
Rik Hellens merkt op: “… we zien maar een klein deeltje van wat onze medemens beweegt en bezig houdt…”( 196)
Er zijn zoveel van dit soort quotes te vermelden, het was voor mij ook genieten van deze taalrijkdom.
Wat ik als Noorderling erg charmant vind, zijn de Vlaamse woorden er tussen door “.. mensen worden gram van de toestand..”(blz 94)
Henri wordt door zijn vader vanuit Engeland, waar hij criminologie studeert, teruggeroepen naar Turnhout. Gerard Consicence is burgemeester van deze kleine stad, die wordt geplaagd door een reeks inbraken, waarin veel buit wordt gemaakt en ook doden vallen. Vader Gerard moet binnenkort worden herkozen als burgemeester en hij is bang wanneer hij deze inbraken niet kan oplossen dat die herverkiezing niet doorgaat.
Henri ‘moet’ samenwerken met de veldwachter maar die hanteert een totaal andere ‘recherche’manier. Henri loopt door het dorp, zit vaak in de kroeg, luistert, kijkt, observeert en ziet van alles. Dit netwerk aan gegevens gaat hij deduceren tot één belangrijke lijn om tot de oplossing van de misdaden te komen. Hij schakelt hierbij ook de informatie van de dienstmeisjes in, vooral van Clara. Zij is weliswaar niet geschoold, maar heeft een scherp analytisch vermogen…
De veldwachter daarentegen heeft het nakijken!
Het plot ontvouwt zich heel rustig, net zo rustig als het landschap en het dorpje waarin het zich afspeelt.
“… hier gebeurt niets, elke afspraak met de geschiedenis missen we..”blz 81
Het ontvouwt zich wel ‘geheimzinnig’, de inbraken worden geschetst, je denkt dan als lezer wat aanknopingspunten te vinden… maar het gaat toch weer anders.. Het plot: een kwestie van lezen, beschouwen, reduceren en conclusies trekken. Dat is in deze roman sterk opgebouwd.
Toch blijf je met vragen zitten op het eind van de roman, niet over de ontknoping van de misdaden. Wel over de mysteries die rondom Henri hangen, wie is de dame op het schilderijtje ( het doet me denken aan de dame op de cover), wie is die gevaarlijke groep De Fondatie, wie is die ‘zuster’ Ludwina?
Cloostermans is begonnen aan een serie met Conscience als hoofd detective… we kijken nu al uit naar het tweede deel: ‘De Finse weduwe’. Hierin acteert hij als duo met (verrassing!) Clara als partner.
Het begin van een spannende misdaadserie., die naar ‘meer smaakt’!
****