een boek dat nog lang doorspeelt in je gedachten

Mijn Poolse Huis - Dore van Duivenbode.
Een boek dat nog lang doorspeelt in je gedachten..
Dore van Duivenbode heeft een Poolse moeder en een Nederlandse vader. Dit huwelijk heeft geen stand gehouden, maar moeder blijft met zoon en dochter in Nederland wonen. Wel gaat ze vaak op vakantie naar het familiehuis in Oświęcim. Dit dorp kennen wij beter onder de naam Auschwitz, een dorp dat door de geschiedenis besmet en getekend is:
“… Steeds daar aan denken is zinloos. Dan kun je hier niet wonen, zegt een midden-tachtiger! Haar
dochter emigreerde ook…”( blz 65)
In haar jeugd weet ze dat er een museum is, ze mag er van moeder niet heen, Dore weet niets van de geschiedenis van Auschwitz.
Het familiehuis staat leeg, moeder en oma zijn overleden. Het huis staat heeft onder deze leegstand behoorlijk te lijden. Dore besluit het huis te verkopen!
“… Vijftig jaar geschiedenis geef ik zo maar op? Zonder met de makers te overleggen? Het voelt
verkeerd! IK wil het verleden juist doorgeven … niet als een tak afbreken! “ (blz.50)
Het familiehuis heeft veel ‘gebreken’. Het is niet alleen de steenmarter die het huis tot zijn domicilie heeft verkozen, maar het zijn ook de materialen, die mijn opa bij de bouw heeft gebruikt. Hij heeft veel moeten improviseren, bijvoorbeeld in het cement heeft hij extra zand toegevoegd. In de vloeren is zelfs wc-papier verwerkt! Het huis kruimelt nu af, poreus beton:
“… als een suikerklontje in de regen verdwijnt het gruis tussen mijn vingers..”( blz 103)
Het verhaal wordt in hoofdstukken verteld, waarbij flash-backs en heden elkaar afwisselen: heden en verleden worden in elkaar geweven in een heldere duidelijke stijl.
Er worden verschillende verhaallijnen door elkaar weergegeven: haar eigen verleden, het verleden van anderen, de zoektocht naar de verhalen over vroeger:
“… Iedereen vormt zijn eigen verleden, naar zijn eigen inzicht.. Ik zoek ankerpunten …. terwijl
alles wat in mijn hoofd zit .. ik heb het er zelf ingestopt..” ( blz 152-153)

In het hoofdstuk ‘Novelty’ brengt Dore eindelijk op volwassen leeftijd een bezoek aan het museum Auschwitz. Terwijl ze in een lange rij staat te wachten, leest ze een affiche van een toer/rondleiding door het oorspronkelijke Auschwitz in een elektrische bus. Maar de schoonheid die de chauffeur ziet, wordt helaas niet waargenomen door Dore.
Een bizar gegeven van het Museum is het restaurant, gevestigd in het vml ontvangstgebouw waar destijds de gevangenen werden geschoren en getatoeëerd.
Schrijnend is het deel waarin ze het leven beschrijft van een Pools-Joods meisje, dat in het kamp vecht om te overleven, en het leven van een Duits meisje. Ze wonen 2 ½ kilometer van elkaar ín en búiten het kamp:
“… ze ademen dezelfde lucht in, vermengd met de geur die de vrouw met de rollator altijd zou
bijblijven…”(blz. 111)
Het is een indrukwekkend verhaal, het geeft enig inzicht in de geschiedenis van Oświęcim, het geeft inzicht in de beweegredenen van de bewoners die er (ondanks alles) zijn blijven wonen. Het geeft inzicht in de beweegredenen van de bewoners om tóch te gaan werken bij de Chemische Fabriek, een andere naam voor I.G.Farben, de fabriek met de loodzware, zwarte achtergrond!
Dore van Duivenbode zet ons aan het denken, mogen wij oordelen over deze plaats, mogen wij oordelen over de mensen die er zijn blijven wonen? Of moeten we met een open blik terug kijken naar het verleden en meer nog naar het heden…
Een boek dat nog lang doorspeelt in je gedachten..