Kun je je verleden achter je laten… valstrikken opruimen?

Nadagen - Claire Deya
Deze roman is het veelbelovende debuut van de Franse Claire Deya Zij studeerde letterkunde en Geschiedenis.
Geschiedenis is in dit boek zeker terug te vinden.
De titel is treffend gekozen, het speelt zich af in de nadagen van de oorlog, het doet mij ook denken aan het woord: de naweeën van de oorlog.
De cover verwijst heel subtiel naar de inhoud. Aan de kanten kraag van de vrouw is te zien dat het verhaal zich enige tijd geleden afspeelde. Het smalle armbandje is in het verhaal terug te vinden.
Heel poëtisch vind ik de schelp in haar handen. Een schelp die je op het strand vindt. Maar ook een schelp die (zoals je altijd tegen kinderen zegt) als je heel goed luistert, de zee laat horen. Ofwel; die als je heel goed luistert het verhaal, de geschiedenis laat horen.
Het verhaal is vlot geschreven. De korte hoofdstukken zijn goed te overzien. Ze zijn niet genummerd of van een titel voorzien. Niet direct is het duidelijk vanuit welk perspectief je op dat ogenblik leest. Dat houd je wel alert en soms moet je even teruglezen en je gedachten herschikken.
In de nadagen van de oorlog werden veel landen, stranden, streken geconfronteerd met mijnen. Het was levensgevaarlijk. Die mijnen moesten als eerste worden geruimd.
In de mijnen-opruimploeg van Nadagen zitten twee verschillende nationaliteiten. Duitsers en Fransen. De laatsten ervaren het mijnen ruimen als een eer, de Duitsers daarentegen als een vernedering. Zij kiezen het werk om even uit het krijgsgevangenen kamp te zijn. Zij hadden een tijd lang de regie, nu moeten ze het onderspit delven.
Vincent verwoordt het zo:
“ een overdaad aan smeerlappen besmeurde de tijd!” zo ervaren de Fransen en de andere oorlogsslachtoffers het.
Maar al in het begin van de roman wordt gesproken over een verrassende ‘verbroedering’ binnen de mijn-opruim-ploeg van deze twee nationaliteiten. (p.35) Ze moeten ook wel want ze zijn volledig van elkaar afhankelijk. Voor Fabien, de leider van de mijnen-opruim-ploeg, en wellicht ook voor anderen betekent het ruimen dat zij niet aan iets anders kunnen denken, ze moeten hun volle concentratie voor het ruimen gebruiken.
Als er een noodlottige explosie plaats vindt zie je iedereen van de ploeg in actie komen en naar ploeggenoten gaan, zonder aanzien van nationaliteit. Er is dan zorgzaamheid voor elkaar, verbroedering.
De auteur weet de omgeving, de handelingen en gebeurtenissen filmisch te beschrijven. Je staat er met je neus bovenop, het trekt je het verhaal in. En de manier waarop je wordt meegenomen is vol emotie.
De alerte lezer krijgt tussen de regels door vooruitwijzingen/flashforwards, zoals die naar ‘het meisje’?
Via flashbacks wordt het verleden van de verschillende personages ‘bloot’ gegeven. Als Saskia, een van de personages, bij haar eigen huis komt en constateert dat anderen het hebben ingepikt… voel je je net als Saskia: boos, verdrietig, radeloos… wat moest ze nu doen??
Bij Vincent, de persoon die zijn geliefde zoekt, lezen we dat hij op onverwachte momenten stukjes van de puzzel, van zijn zoektocht-puzzel naar Ariane in handen krijgt. De vrouw van de huisarts, op de trap, weet info te geven over het middel: digitaline dat aan haar man was gevraagd. Waarom? (p.88) wie was er hartpatiënt geworden of…
Lukas, een van de krijgsgevangenen, kende het kasteel. Dat kasteel waar misschien ‘aanwijzingen’ liggen. Hij tekent een plattegrond voor Vincent. En op die plattegrond kon hij aangeven waar de gevaren, mijnen lagen verstopt. Lukas kan verrassend mooi tekenen. Ook al zo’n vooruitwijzing die je later weer uit je ‘geheugen’ oppakt.
Het hele verhaal is zo geconstrueerd dat je soms niet in de gaten hebt een essentieel elementje in handen te hebben. De verhaallijnen wikkelen zich langs elkaar en om elkaar. Niets wordt ‘zomaar’ verteld. Langzaam worden delen van het plot weer gegeven. Steeds zo’n klein stukje. De losse draden van het verhaal-weefsel komen pas vlak voor het einde bij elkaar tot een prachtig weefsel.
Je ‘kijkt’ er naar en blijft genieten.