Beknopt boekwerk over de heksenvervolging in Nederland

Dankzij Ruud Borman heb ik nu al een veel beter beeld over onze rol in de heksenvervolging uit het verleden dan hiervoor. Hij telde 250 ter dood veroordeelde toveressen over 250 jaar. Kort schetst hij achtergronden en geeft hij inzage wat er gebeurde tussen de eerste beschuldigingen van ‘kwade toverij’ in de 14e eeuw en de 24 laatste toveres verbrandingen in de Peel en 3 in Roermond in 1622.

De documentatie is moeilijk te vinden en probeert de auteur o.a. te achterhalen uit geraadpleegde literatuur, musea en eigen archeologische kennis. Ruud Borman is archeoloog en historicus. De literatuurlijst achterin is omvangrijk en er zitten zelfs vier boeken tussen uit achtereenvolgens 1487, 1563, 1598 en 1739. De auteur en onderzoeker is volstrekt niet over een dag ijs gegaan, om dit boekwerkje te kunnen teruggeven aan de geïnteresseerde leek. Bovendien laat hij zien dat de toverij ook nog in de 21e eeuw bestaat in de vorm van Wicca. De toveressen, die mogelijk afstammen van de medicijnvrouwen en priesteressen vanaf de prehistorie, is geen bijgeloof als je de behoefte aan alternatieve genezers ook nu nog in deze tijd beschouwt (Ruud Borman formuleert dit anders, dat er altijd wel een behoefte geweest is aan de helende handigheid van kruidenvrouwtjes en waarzegsters).

Ik heb al eerder zijn tweede boek gelezen: ‘Witte wieven en elfen’. Dat maakte me enthousiast om dit debuut alsnog te gaan lezen. Als je de twee boeken met elkaar vergelijkt, vond ik ‘Witte wieven en elfen’ vele malen beter geschreven. Dit tweede en laatste boek werd de weergave van onderzoek gecombineerd met een road trip. Desalniettemin vind ik dit beknopte boekje een respectvol postuum eerbetoon aan al die toveressen in Nederland die gruwelijke wreedheden hebben moeten ondergaan en een mooie ontsluiering van een beschamend stuk zwart verleden. Prachtig daarom vond ik Ruud Borman’s opdracht begin van zijn boek:

“Opgedragen aan alle slachtoffers van heksenvervolgingen.”