Een soap vol stereotypen

Ierland was in de twintigste eeuw een meedogenloos land waar de wreedheid en onverdraagzaamheid van de katholieke kerk tierde, zeker waar het abortus of seksualiteit betrof. Het leed dat vrouwen en de lhbti-gemeenschap werd aangedaan, was immens en langdurig: homoseksualiteit was er nog tot 1993 strafbaar. De omvorming van dit diepgelovige land vol vooroordelen naar een moderne staat waarin de bevolking instemde met het openstellen van het huwelijk voor mensen van gelijk geslacht is een sterk thema voor een schitterende roman of film. Een verhaal dat ons meeneemt in de gevoelens en innerlijke wereld van individuen die door kerkelijke en maatschappelijke onverdraagzaamheid werden geruïneerd. Alleen stelt Wat het hart verwoest daarin ernstig teleur.

Wat het hart verwoest vertelt het levensverhaal van een homoseksuele Ierse man die als buitenechtelijk kind werd afgestaan aan pleegouders. Het verhaal is oppervlakkig en banaal, de plotontwikkelingen ongeloofwaardig, de plotwendingen even belachelijk als voorspelbaar, de personages afgezaagd en de dialogen ongeloofwaardig. Het verhaal is niet meer dan een soap waarin talloze stereotypen worden opgevoerd, waarmee John Boyne het niveau van de lezer te laag inschat. Schaamteloos exploiteert Boyne waargebeurde tragedies (Het Achterhuis, de IRA, aids, 9/11) om een oppervlakkig en hoopvol melodrama af te scheiden dat de lezer een goed gevoel moet geven.

Het enige wat me verraste was dat ik de 600 bladzijden met het grootste gemak in twee dagen kon uitlezen zonder dat ik het kon betrappen op enige originele gedachte. Evenmin bracht het me iets bij over wat het met een individu doet die onder de onophoudelijke onverdraagzaamheid van zijn omgeving lijdt. Als positieve afsluiter is het vermeldenswaardig dat Boynes humor, die in contrast staat met alle verschrikkingen, zowel de leesbaarheid als de amusementswaarde van het verhaal verhoogt.