Parabel over de duistere krachten in het individu en het collectief

De roman Schemering van Philippe Claudel is een parabel over de duistere krachten in de mens en illustreert de werking van massapsychologie. Autoriteiten zetten dit verschijnsel in wanneer zij mensen moedwillig tegen elkaar opzetten, zodat een minderheidsgroep in de maatschappij tot zondebok wordt verklaard, waarna het volk zover wordt opgehitst dat de haat zijn uitweg vindt in pogroms of etnische zuivering. Deze roman wil je lezen vanwege het universele thema en de poëtische stijl.

Claudel situeert de parabel in een grijs verleden in een godvergeten grensdorpje in een keizerrijk hier ver vandaan. Het verhaal is griezelig, emotioneel en spannend door de vele verrassende wendingen. Je moet als lezer wel bestand zijn tegen Claudels zeer pessimistische mensbeeld. Alle personages zijn dan ook grotesk: bekrompen, stompzinnig, ijdel, wreed, laf, bedwelmd of verdorven. De boodschap van Schemering is somber; niettemin weet Claudel de lezer uiteindelijk van de duisternis te leiden naar het licht, al is dat maar een piepklein lichtpuntje.

Waar Het verslag van Brodeck de lezer onthutst en verdwaasd achterlaat, slaagt Schemering daar niet in. Het verhaal kent een gesloten einde waarbij er geen losse eindjes meer overblijven om op na te kauwen.

De soepele vertaling uit het Frans is van Manik Sarkar.