Je staande houden als je dreigt te worden vermorzeld

Voor een meeslepend verhaal over het opgeven van de democratie hoeven we niet naar dystopische fantasieën te grijpen of te tijdreizen naar het Athene in de vijfde eeuw voor Christus. We gaan terug naar 1975. Na een veroordeling voor verkiezingsfraude liet de premier van India de 28 jaar jonge democratie opschorten. In de twee jaar daarna waren burgerrechten afgeschaft, werd de vrije pers gecensureerd en honderdduizend politieke tegenstanders opgesloten. Honderdduizenden werden verjaagd van hun verblijfplaats en miljoenen gedwongen gesteriliseerd. Rohinton Mistry schreef met Een wankel evenwicht een schokkend verhaal dat zich afspeelt ten tijde van deze Noodtoestand.

Het verhaal draait om een weduwe, een student en twee kleermakers. De levens van dit viertal, afkomstig uit verschillende kasten en religies, raken innig met elkaar verstrengeld. Zij moeten voortdurend een evenwicht zien te vinden tussen hoop en wanhoop, veerkracht en berusting, menselijkheid en harteloosheid in een tijd dat alles van hen dreigt te worden afgenomen door een wrede, onrechtvaardige en verrotte samenleving.

Een wankel evenwicht ontroert door de levendige en waarachtige personages. Mistry danst op een koord tussen schokkende feiten en grappige momenten. Het proza leest soepel en het verteltempo ligt hoog. Er zijn twee kleine minpuntjes: Mistry bevestigt alle westerse vooroordelen over India en maakt te vaak gebruik van toevalligheden.

Een wankel evenwicht stond in 1996 op de Booker Prize shortlist. De roman wijst ons op de kwetsbaarheid van democratie en het belang om fundamentele rechten te beschermen. De kracht van de roman zit echter niet zozeer in de boodschap of de schokkende gebeurtenissen maar vooral in het ontroerende verhaal over mensen met veerkracht die door maatschappelijke structuren dreigen te worden vermorzeld.