Lezersrecensie
Matig interessant
Een wonderlijk boek. Is het een biografie ? Is het fictie of non-fictie ? Na 1230 bladzijden vol kleine lettertjes heb ik nog steeds geen idee.
We volgen het leven van Max Hansen vanaf zijn jeugd tot in zijn middelbare leeftijd. Als kind woont hij in Noorwegen, maar op zijn elfde emigreert het gezin naar de Verenigde Staten, waar hij zich ontwikkelt tot een dwarse en toch gevierde toneelregisseur.
Door deze 'biografie' wordt een tweede gevlochten, die van oom Ove, of Owen in de VS. Diens levenspad komt slechts langzaam uit de verf in niet altijd chronologische brokken. Owen is pianist en maakt amusementsmuziek voor platenmaatschappijen. We leren hem kennen van jonggehuwde tot aan zijn dood.
En dan is er Mischa, de kunstenares, waarop Max op zijn zeventiende hevig verliefd wordt, al is ze zeven jaar ouder en al een gevestigd kunstenares. Ook bij Mischa geldt voor Max een intense verliefdheid-op-het-eerste-gezicht. Hun relatie is hartstochtelijk èn subtiel. Mischa blijft helaas een wat ongrijpbare figuur omdat we veel van haar doen en laten niet te horen krijgen.
Naast deze drie hoofdpersonen spelen tal van anderen voor kortere of langere tijd een rol. Zoals Max' moeder en soms zijn vader. En Mordecai, een jeugdvriend, die ook naar de VS emigreert. En Wohlman, de superwijze toneeldocent, die Max en Mordecai in hun schooltijd de knepen van het vak bijbrengt. Verder komen in allerlei fasen van Max' leven heel veel anderen voor, waarmee hij alleen in díé fase iets beleeft. Het is een omnibus van personages. Hun belevenissen zijn over het algemeen weinig opzienbarend. Zelden dragen ze bij aan de ontwikkeling van de verhaallijn of die van Max als mens. Ik lees ze als geschiedschrijving van ontmoetingen en voorvallen die Max ooit meemaakte. Veel psychologische diepgang kom ik niet tegen.
De verteltrant van Harstad is uiterst wijdlopig. Hij gaat in alles wat hij schrijft tot in de kleinste details. Als iemand zich omdraait in bed, of als er een vlieg over het raam kruipt, wordt ons dat gemeld. Als onder een gesprek de televisie aanstaat, wordt ons verteld wat er op de televisie is te zien en daar ineens over uitgeweid. En hij munt ook nog eens uit in eindeloze opsommingen van bijvoorbeeld films, jazzcomponisten, muziekstukken, schrijvers enzovoorts, die mij totaal niets zeggen. Zinnen zijn vaak vele regels lang, met tussenzinnen over afleidende zaken. Zelfs zinnen van 30 regels komen voor [zie bijv. blz. 220]. Noren zijn daar misschien mee vertrouwd, wij Nederlanders minder.
Door deze wijdlopigheid heeft dit boek mij niet voortdurend kunnen boeien. Ik heb soms hele passages diagonaalsgewijs gelezen. Al wil ik niet ontkennen dat Harstad een onderhoudende, subtiele schrijfstijl heeft, die je vasthoudt en steeds weer verder doet lezen. En hier en daar boeit hij ineens ècht, zoals door rake en bondige dialogen, en soms ook door zijn opmerkingen over toneel en hedendaagse schilderkunst die van groot inzicht getuigen. Dat zijn redenen waarom ik het tot het einde heb uitgelezen.
En één onderdeel is wèl aangrijpend geschreven. Dat zijn de verhalen over het Tet-offensief in Vietnam. De ten hemel schreiende situaties die Harstad daarover op diverse plaatsen in het boek optekent, zijn een stuk van het leven van oom Owen, die daar tenslotte ook fysiek aan te gronde gaat. Maar tegelijkertijd is het Harstads furieuze aanklacht tegen het letterlijk 'beestachtige' optreden van mensen in een oorlog, en in dit geval vooral van de Amerikanen, die daar de belangrijkste actor waren.
Het boek heeft ook één aangenaam aspect. Dat is dat het niet over zielige of tobbende mensen gaat. Ze zijn allemaal redelijk tot zeer geslaagd in hun leven. Max treedt met zijn toneelgezelschap op in beroemde theaters in de grote steden van Amerika en trekt overal volle zalen. Mischa exposeert haar schilderijen tot in het MoMa toe en oogst overal lovende recensies. Owen speelt fantastisch piano al haalt hij technisch en mentaal net niet de concertpodia. Mordecai is filmacteur en bereikt Hollywood. Max' vader is een trotse burgerluchtvaartpiloot. Dat geeft het lezen iets prettigs. Maar ja, echt span-nende dingen beleeft niemand, het Tet-offensief uitgezonderd.
En dan eindigt het boek met een orkaan, die het huis van Max' moeder vernietigt. Spannend beschreven, maar een beetje met de haren er bijgesleept en niet erg geloofwaardig in zijn details.
Kortom, mijn eindoordeel is: een matig interessant boek.
> Crailo, juni 2020
We volgen het leven van Max Hansen vanaf zijn jeugd tot in zijn middelbare leeftijd. Als kind woont hij in Noorwegen, maar op zijn elfde emigreert het gezin naar de Verenigde Staten, waar hij zich ontwikkelt tot een dwarse en toch gevierde toneelregisseur.
Door deze 'biografie' wordt een tweede gevlochten, die van oom Ove, of Owen in de VS. Diens levenspad komt slechts langzaam uit de verf in niet altijd chronologische brokken. Owen is pianist en maakt amusementsmuziek voor platenmaatschappijen. We leren hem kennen van jonggehuwde tot aan zijn dood.
En dan is er Mischa, de kunstenares, waarop Max op zijn zeventiende hevig verliefd wordt, al is ze zeven jaar ouder en al een gevestigd kunstenares. Ook bij Mischa geldt voor Max een intense verliefdheid-op-het-eerste-gezicht. Hun relatie is hartstochtelijk èn subtiel. Mischa blijft helaas een wat ongrijpbare figuur omdat we veel van haar doen en laten niet te horen krijgen.
Naast deze drie hoofdpersonen spelen tal van anderen voor kortere of langere tijd een rol. Zoals Max' moeder en soms zijn vader. En Mordecai, een jeugdvriend, die ook naar de VS emigreert. En Wohlman, de superwijze toneeldocent, die Max en Mordecai in hun schooltijd de knepen van het vak bijbrengt. Verder komen in allerlei fasen van Max' leven heel veel anderen voor, waarmee hij alleen in díé fase iets beleeft. Het is een omnibus van personages. Hun belevenissen zijn over het algemeen weinig opzienbarend. Zelden dragen ze bij aan de ontwikkeling van de verhaallijn of die van Max als mens. Ik lees ze als geschiedschrijving van ontmoetingen en voorvallen die Max ooit meemaakte. Veel psychologische diepgang kom ik niet tegen.
De verteltrant van Harstad is uiterst wijdlopig. Hij gaat in alles wat hij schrijft tot in de kleinste details. Als iemand zich omdraait in bed, of als er een vlieg over het raam kruipt, wordt ons dat gemeld. Als onder een gesprek de televisie aanstaat, wordt ons verteld wat er op de televisie is te zien en daar ineens over uitgeweid. En hij munt ook nog eens uit in eindeloze opsommingen van bijvoorbeeld films, jazzcomponisten, muziekstukken, schrijvers enzovoorts, die mij totaal niets zeggen. Zinnen zijn vaak vele regels lang, met tussenzinnen over afleidende zaken. Zelfs zinnen van 30 regels komen voor [zie bijv. blz. 220]. Noren zijn daar misschien mee vertrouwd, wij Nederlanders minder.
Door deze wijdlopigheid heeft dit boek mij niet voortdurend kunnen boeien. Ik heb soms hele passages diagonaalsgewijs gelezen. Al wil ik niet ontkennen dat Harstad een onderhoudende, subtiele schrijfstijl heeft, die je vasthoudt en steeds weer verder doet lezen. En hier en daar boeit hij ineens ècht, zoals door rake en bondige dialogen, en soms ook door zijn opmerkingen over toneel en hedendaagse schilderkunst die van groot inzicht getuigen. Dat zijn redenen waarom ik het tot het einde heb uitgelezen.
En één onderdeel is wèl aangrijpend geschreven. Dat zijn de verhalen over het Tet-offensief in Vietnam. De ten hemel schreiende situaties die Harstad daarover op diverse plaatsen in het boek optekent, zijn een stuk van het leven van oom Owen, die daar tenslotte ook fysiek aan te gronde gaat. Maar tegelijkertijd is het Harstads furieuze aanklacht tegen het letterlijk 'beestachtige' optreden van mensen in een oorlog, en in dit geval vooral van de Amerikanen, die daar de belangrijkste actor waren.
Het boek heeft ook één aangenaam aspect. Dat is dat het niet over zielige of tobbende mensen gaat. Ze zijn allemaal redelijk tot zeer geslaagd in hun leven. Max treedt met zijn toneelgezelschap op in beroemde theaters in de grote steden van Amerika en trekt overal volle zalen. Mischa exposeert haar schilderijen tot in het MoMa toe en oogst overal lovende recensies. Owen speelt fantastisch piano al haalt hij technisch en mentaal net niet de concertpodia. Mordecai is filmacteur en bereikt Hollywood. Max' vader is een trotse burgerluchtvaartpiloot. Dat geeft het lezen iets prettigs. Maar ja, echt span-nende dingen beleeft niemand, het Tet-offensief uitgezonderd.
En dan eindigt het boek met een orkaan, die het huis van Max' moeder vernietigt. Spannend beschreven, maar een beetje met de haren er bijgesleept en niet erg geloofwaardig in zijn details.
Kortom, mijn eindoordeel is: een matig interessant boek.
> Crailo, juni 2020
2
Reageer op deze recensie
