Lome historische roman die als een diesel steeds meer vaart krijgt

Frankrijk, Chateau Bellevue. In 2017 is het landgoed een warme plek voor bruiloften en yoga retraites. In een opwelling boekt de gebroken Abi er een verblijf. Als ze na een wandeling verdwaalt en in een stortbui terecht komt, wordt ze gered door Sara, de eigenaresse van het landgoed. In gesprekken die volgen vertelt Sara over hoe Eliane, die in 1938 op het landgoed verantwoordelijk was voor de bijenkassen, er verliefd werd en een wereldoorlog meemaakte. Een periode die voor haar het nodige in petto had.

Voor haar romans laat Fiona Valpy zich inspireren door verhalen over sterke vrouwen, maar ook gebruikte ze de zeven jaren dat ze in Frankrijk woonde als inspiratiebron. Inmiddels woont ze in Schotland, maar heeft Frankrijk nog steeds een bijzonder plekje in haar hart. En dat wordt duidelijk in Elianes belofte, vertaald door Titia Ram, waarin ze getrouw de omgeving, gebruiken en geschiedenis van het land heeft opgetekend.

Het gedetailleerde karakter van Valpy’s schrijfstijl wordt gelijk in de eerste alinea’s duidelijk als Eliane op bijna honderdjarige leeftijd met liefde voor haar bijen zorgt. Traag maar precies gaat ze te werk. Net als Valpy. De werkbij die duizelige spiraalvormen vloog, de sluier van de breedgerande hoed van Eliane en de allerzoetste nectar die zorgen voor potten vol goudkleurige acaciahoning; alles wordt uitvoerig beschreven.
Vooral in de eerste helft van het boek zijn zinnen weelderig en bloemrijk. Passages zijn gedetailleerd door het gebruik van bijvoeglijke naamwoorden en maken het geheel loom doch levendig. Deze manier van schrijven zorgt ervoor dat de lezer met het verstrijken van de bladzijden onderdeel wordt van het verhaal en met volle teugen de Franse omgeving van Château Bellevue opsnuift.

'De naar honing geurende bijenwas begon de keuken te vullen en parfumeerde hun huid en haar tot de zoetheid de kern van hun wezen leek te bereiken.'

Het lijzige karakter van de eerste helft van het boek wordt niet alleen veroorzaakt door de lange zinnen en het vele gebruik van bijvoeglijke naamwoorden. Valpy heeft er namelijk voor gekozen om heden en verleden met elkaar af te wisselen. Om en om wordt een hoofdstuk verteld vanuit het perspectief van Abi en Eliane. Valpy neemt de tijd om het leven van Eliane op te bouwen en de mist rondom Abi op te trekken. Op het moment dat je iets meer van de een denkt te begrijpen, wordt het doek tijdelijk gesloten om vervolgens in het volgende hoofdstuk over te stappen op het verhaal van de andere personage. Het duurt hierdoor lang voordat alle losse puzzelstukjes in elkaar vallen, met een traag karakter van het plot tot gevolg.

Pas over de helft gaat het tempo omhoog en zal het de lezer weten te grijpen. Waar de oorlog voor de een in volle gang is, lijkt de oorlog voor de ander op te klaren. Er vindt een kentering plaats en de zwaarte en nieuwsgierigheid worden van de ene persoon verlegd naar de ander. Hoewel de vrouwen elk hun eigen strijd leveren in totaal verschillende tijden, zijn beiden even boeiend om over te lezen. De Tweede Wereldoorlog vraagt veel van de jonge Eliane. Maar ook de herstellende Abi heeft in haar verleden veel te lijden gehad. Beide personages komen, net als de omgeving waarin zij zich bevinden, volledig tot leven en blijken strijdvaardiger te zijn dan zij zelf dachten. Je zou haast vergeten dat Eliane en Abi zijn ontsproten uit de fantasie van Valpy, zo vertrouwd voelen ze aan. Want op een aantal plaatsen en historische gebeurtenissen na, is Elianes belofte een fictief verhaal.

Elianes belofte is een fijnzinnige en in beginsel trage roman, doorspekt met thema’s als moed, vertrouwen, vriendschap en liefde. Een oorlog die de wereld aangaat en is gestreden in het verleden vergt net zoveel lef en hoop als een persoonlijke oorlog uit het heden. Met dit verhaal laat Valpy duidelijk voelen dat steun of hulp kan worden geboden en gevonden in kleine daden van verzet. Een warm en hoopvol, maar ook aangrijpend en spannend boek, dat de moeite van het lezen waard is.