Bij twijfel, lees dit boek

Dat de naam Ann Napolitano waarschijnlijk geen belletje doet rinkelen, hoeft niet te verbazen. Hoewel Lieve Edward haar derde roman is, is het voor het eerst dat haar werk naar het Nederlands wordt vertaald. De verwachting dat ze met dit boek internationaal zal doorbreken, zou weleens erg snel realiteit kunnen worden. Lieve Edward is in meerdere opzichten een boek dat smeekt om gelezen én besproken te worden.

De twaalfjarige Eddie vliegt samen met zijn ouders en broer Jordan een nieuw leven tegemoet. Ze verhuizen van New York naar LA, een verhuizing die maandenlang minutieus werd voorbereid. De onbetrouwbare factor lijkt Jordan te zijn, die als puber de grenzen van zijn ouders én het beveiligingspersoneel aftast. De spanning is te snijden wanneer ze eindelijk in het vliegtuig zitten.

‘Het toestel is een Airbus A321, een witte walvis met een blauwe streep over de zijkant. Er is één gangpad en ruimte voor 187 passagiers. In first class bevinden zich aan beide zijden van het gangpad twee ruime stoelen, in economyclass zijn er drie stoelen per kant. De vlucht is volgeboekt.’

Elke passagier heeft een eigen verhaal, een eigen reden om de vlucht te nemen. Zo is er de militair die niet langer door iedereen bewonderd wordt, een vrouw met een rok vol belletjes die zich haar vorige levens herinnert, een jonge vrouw die in LA de man van haar dromen hoopt te trouwen en de jonge businessman voor wie de wereld aan zijn voeten ligt. Dat geen van hen de vlucht zal overleven is geen spoiler. Op de achterflap wordt het uitgangspunt van de roman expliciet vermeld: Het vliegtuig stort neer. Als enige overlever bevindt Eddie zich in het oog van een mediastorm waarvan zijn oom en tante hem zo goed mogelijk proberen af te schermen.

Napolitano beschrijft op doordringende manier de vlakheid die Eddie na de crash voelt. Met zijn verleden is hij in één klap ook zichzelf kwijt. Wie overblijft is Edward, een nieuwe persoon die letterlijk en figuurlijk wankelend door het leven gaat. Napolitano gebruikt originele metaforen die Edwards gevoel vol emotie weergeven zonder klef te worden. Haar rustige vertelstijl, met oog voor menselijke, dagdagelijkse gebeurtenissen blijft ver weg van gemakkelijk effectbejag. Hoewel je af en toe een brok in je keel zal voelen, is dit geen boek dat je snotterend zit te lezen.

Het verhaal wisselt tussen Edwards nieuwe leven en de uren in het vliegtuig. Hierdoor wordt de thematiek breder dan Edwards trauma. Deze keuze maakt het geheel tegelijk minder zwaar en toch ook meer tragisch. Elk hoofdstuk worden meer details over de verschillende personages prijsgegeven, waardoor ze na verloop van tijd niet meer louter de medepassagiers van Eddie zijn, maar personages met een eigen persoonlijkheid, met eigen dromen en sociale netwerken. De opbouw verloopt zo knap dat je alsnog schrikt van de onvermijdelijke crash.

Ook een schot in de roos is de manier waarop de tijd in de twee verhaallijnen verstrijkt. In het heden gaan de jaren snel. Aan het einde van het boek is Edward 18 en heeft hij een enorme ontwikkeling doorgemaakt. In de lucht krijgt elk uur daarentegen pagina’s lang aandacht. Dit strookt helemaal met de interne tijdsbeleving van Edward, die zich in het begin niet meer bewust is van het verstrijken van de seizoenen.

Edwards schooldirecteur – ook een fantastisch personage – geeft hem de raad: bij twijfel, lees boeken. Edward zoekt zijn weg op een andere manier, maar het is een advies dat desondanks waardevol is. Bij twijfel, aarzel niet langer en lees Lieve Edward.