Wat als... Hitler leeft en bouwt aan het Vierde Rijk?

Het is een politieke thriller van het type "Wat als?".
Zoals de schrijver zelf in zijn nabeschouwing aangeeft, is het boek gebaseerd op 1 van de vele complottheorieën die ontstonden na de val van het Derde Rijk en de veronderstelde dood van Adolf Hitler. De waarschijnlijkheid dat net deze theorie de waarheid zou bevatten is trouwens heel erg laag.
Uiteraard geen probleem voor een fictieboek, maar het vormt wel een drempel om in het verhaal mee te gaan. Dit wordt gaandeweg in het verhaal wel beter als de elementen van de complottheorie op de achtergrond belanden en de fantasie van de schrijver de overhand neemt.
Toch is er ook een ander vervelend probleem: doordat deze theorie heel wat aanhangers heeft en publiekelijk beschikbaar is, zijn er ook heel wat verhalen rond geweven en boeken geschreven. Echt origineel voelt het niet aan (al zal het dag ongetwijfeld wel zijn).

Er wordt nogal eens door de tijd gesprongen en de locatie en het perspektief verandert ook regelmatig. Gelukkig staat er onder elke hoofdstuknummer een datum en een locatie.

Het geheel loopt van 30 april 1945 (de officiële datum van de zelfmoord van Adolf Hitler en Eva Braun) tot 6 april 2012 waarde auteur ons in de epiloog een open einde en cliffhanger voorschotelt.
De verhaallijn uit 1945 tot voor 2012 gaat over het lot van Hitler en Braun en hun nazaten. De ontsnapping uit Duitsland en reis naar Argentinië, waar ze zich vestigen en hoe ze hun leven opnieuw inrichten. In enkele tijdsprongen krijgen we dan een zicht op de uitbouw van het nieuwe pharmaceutische concern en de volgende generaties nazaten die van Argentinië naar de Verenigde Status verhuizen. Het einddoel is het Vierde Rijk met aan het hoofd de kleinzoon van Hitler die in 2012 op het punt staat om president van de U.S.A. te worden.
Na een korte intro in Duitsland gevolgd door een zeereis zal de schrijver constant switchen tussen Buenos Aires en Los Angeles. Aanvankelijk gaat het vooral over Hitler, Braun en Martin Bormann. Later wordt de aandacht verdeeld tussen Paz in Argentinië en vader en iets minder zoon Franklin in de U.S.A.

De verhaallijn uit 2012 begint met een bankoverval en legt dan de focus op de gevolgen en het onderzoek dat steeds een groter terrein zal beslaan en waarbij heel wat doden vallen.
Speurders Hembury en Vargas spelen de hoofdrollen.

Het is gebaseerd op een heel bekende complottheorie waarvan de waarschijnlijkheid erg laag wordt ingeschat. Toch is er al veel inkt over gevloeid. De gegevens uit het begin van het boek zijn dus zeker niet uniek te noemen.
Het is een "Wat als?" boek en gaandeweg nemen de interpretaties en toevoegingen (zeg maar de inspiratie) van de schrijver de overhand en dat is natuurlijk zijn eigen verdienste.
Om een zekere couleur locale en ook geloofwaardigheid te demonstreren zal de schrijver een heel aantal personen en historische feiten doorheen zijn fictie mengen.
Feiten zijn per definitie niet origineel maar de mix met fictieve personen en gebeurtenissen is dat wel.

De ontsnapping van Adolf Hitler en Eva Braun uit nazi-Duitsland is natuurlijk een onverwacht gegeven.
De ontdekking dat de buit van de bankoverval bij de nazaten van Hitler alarmbellen doet afgaan betekent absoluut een plotwending, wat de overvallers al snel tot hun dodelijke spijt zullen ontdekken.
Paz laat zijn mobiel op een plaats delict liggen en dat zal heel zware gevolgen hebben waarbij opnieuw een wending in het schijnbaar doodgelopen politieonderzoek wordt gegeven.
Het even ten tonele voeren van de bijna 100-jarige Eva duwt het plot weer in een andere richting en de zelfmoord van vader Franklin lijkt alle vorderingen in het onderzoek te niet te doen.

De karakters zijn stereotypes met weinig echte diepgang. De schrijver heeft goede maar beperkte bronnen voor de historische onderbouw gebruikt en dat merk je. Het gedrag van Hitler en Eva, hun omgang met mekaar en Bormann is nogal op de populistische interpretaties van feiten en veronderstellingen gebaseerd.
Ook van de andere criminelen komen we op zich weinig te weten, de focus ligt volledig op het handelen in het hier en nu (waar en wanneer dat dan ook mag zijn).
Maar zelfs de inspekteurs ontsnappen niet aan deze trend: als er al iets van hun achtergrond wordt meegegeven is dat puur functioneel omdat het direct impact heeft op wat verteld wordt.
Uiteraard is het altijd oppassen met een verhaal over Hitler en de auteur heeft er, misschien wel zo verstandig, voor gekozen om geen risico te lopen en besloten om heel voorzichtig te zijn met interpretaties die verkeerd kunnen uitgelegd worden. In de praktijk zorgt dat voor een lichte bias van links en woke (dat toen nog alomtegenwoordig was met zijn cancel-cultuur).

Er is weinig ontwikkeling te merken, zelfs niet over de lange tijdspanne die het boek dekt. Een aantal mensen sterven natuurlijk en anderen groeien op maar verandering of verdieping zit er niet in.

Argentinië is het land dat heel veel nazi's een nieuw vaderland heeft geboden, de Verenigde Staten zijn natuurlijk nog altijd het belangrijkste westers land op politiek, economisch en militair vlak. Die met mekaar verbinden is een goeie zet van de schrijver, de tijdspanne is realistisch als je, net zoals de schrijver zelf, nadenkt over het "wat als..." gevolgd door "hoe bouw je het Vierde Rijk met onbeperkte financiële middelen?".
Het boek zit vol aktie en bevat een zekere dosis spanning maar mist diepgang, en dat merk je ook in de ietwat fletse sfeer buiten de aktiescènes om.

Het deel over het verleden is natuurlijk niet echt spannend te noemen, we kennen de geschiedenis. En doordat er van het heden terug naar het verleden wordt gesprongen is daar ook niet echt veel spanning te rapen, daar kennen we immers ook al de afloop van.
Maar het echte verhaal van de bankoverval en het daaropvolgende onderzoek en de tegenakties staan bol van de spanning. Van komen ze weg met de buit van de overval, over zullen de nazi's hun geheim kunnen bewaren tot de spanning die gepaard gaat met een onderzoek naar een misdaad en de jacht op de daders. Op het einde komt daar het element van machtspolitiek, valstrikken en een race tegen de tijd bij.
Door de algemene oppervlakkigheid is de spanning vooral voelbaar en verbonden met de aktie. Daarbuiten valt dat merkbaar weg.

Er zit veel aktie in en dat is uiteraard beeldend, maar voor de rest, inclusief de dialogen, is het eerder vlak geschreven. Korte zinnen en hoofdstukken, actieve taal, lage moeilijkheidsgraad - het past allemaal bij de indruk van de domme en sadistische nazi. Maar bevat ook wel een tegenstelling doordat ondanks die domheid de kleinzoon van Hitler toch ei zo na Amerikaans president dreigt te worden. Het taalgebruik is, ondanks de regelmatige vermelding van het gebruik van het Spaans, typisch Amerikaans Engels. Dat maakt het erg toegankelijk en daarbij merk je dat Brian Klein dat ook bij zijn tv-werk gebruikt.

Het is heel goed leesbaar door de vele aktie en de lage moeilijkheidsgraad. Ik had in het begin wel wat moeite met de assumpties die niet stroken met de algemeen aanvaarde geschiedenis maar dat is nu eenmaal het kenmerk van complottheorieën.

Zeker in het begin vroeg ik me af wat het verschil is tussen dit boek en iets wat op basis van dezelde complottheorie door de laatste A.I. kan geproduceerd worden. (dit is geen beschuldiging). Maar het zal niet lang blijven hangen, en ik heb ook niet de intentie om de andere boeken in deze stijl van dezelfde schrijver te lezen.