Tegelijk een spannende detective en een warme Scandinavische thriller

Het is een eigentijds werk dat perfect in het subgenre van de Scandinavische thrillers past. Toch vertoont het heel wat kenmerken van de klassieke detective. De plot is gelaagd opgebouwd, zoals een ui. Telkens er een laagje wordt afgepeld komt er een nieuwe kern tevoorschijn. Dat laat een tamelijk ingewikkelde plot toe zonder de lezer meteen in verwarring te brengen. Er kan een al dan niet vals spoor gevolgd worden, zelfs een verdachte aangeduid en na een mini-ontknoping wordt er in de volgende laag weer met een nieuwe lei begonnen. Dat houdt het gezellig, interessant en spannend.
De schrijfster neemt de tijd om de locatie, de karakters en de achtergronden te plaatsen. Dat kost bladzijden maar zorgt dat de lezer niet verloren loopt in wat toch een ingewikkelde plot zal blijken te zijn.
De rode draad is de verdwijning van een jongen en de speurtocht van een oudere, erg zelfstandige journaliste. Zij is in de streek geboren en getogen en kent zodoende alles en iedereen. Zij heeft een link met haar chef in een grote stad en zodoende toegang tot een haast ongelimiteerd archief en heel wat middelen.
Toch speelt het zich af in een bar klimaat, in een uithoek van het land en zal ze toch vooral zichzelf daar moeten recht houden. Boven elk hoofstukje zal de naam van de protagonist staan van waaruit het verteld wordt, dat is vaak de journaliste (Vera) maar ook de zus van de vermiste (Stina) en een bekend tv-presentator (Claes).

Een verdwijning annex moordzaak die na twee jaar plots terug aktueel wordt. Een achtergrond van economosche en politieke belangen tegenover de milieubeweging en rustieke bevolking. Een oudere journaliste die zowel primeurs levert als moet vechten voor haar plaats tegen de jongeren die in haar nek ademen. Een rustig, haast uitgestorven dorp dat een toeristische place-to-be is voor de rijken, schapenboeren die vechten voor hun voortbestaan versus rijke vishandelaren omgeven door de glamour van de tv. Alles verbonden via hun historische lokale verankering. Uniek.
Het verhaal is gelaagd geschreven. Vera, als journaliste, zal tijdens haar onderzoek laagjes van de kern afpellen. Elk laagje op zich bevat onthullingen die op zichzelf een plotwending inhouden, door nieuw inzicht of een (valse) beschuldiging. Wanneer de details en de gevolgen van de ontdekking/onthulling bekend zijn wordt er weer van nul begonnen aan een nieuw laagje, weliswaar gewapend met de eerdere ontdekkingen en het nieuwe licht dat die op de zaak doen schijnen. Aanvankelijk gaat het om het verkrijgen van een algemeen beeld van de omgeving, de betrokkenen en de zaak waar het om gaat. In de volgende fase spitst het onderzoek zich dan toe op meer concrete vragen als leven of dood, wie, wat, waar, waarom, wanneer…
Vanaf dan passeren een aantal mogelijkheden de revue, worden bepaalde personen verdacht, worden situaties en historische gebeurtenissen belicht of juist in een ander licht herbekeken. Verdenkingen blijken vals, situaties toch anders dan oorspronkelijk gedacht en wanneer een spoor doodloopt duiken er toch telkens nieuwe sporen op. De plotwendingen volgen zich steeds sneller op, net zoals het tempo van het verhaal, de speurtocht en de onthullingen toenemen.

De karakters zijn psychologisch goed uitgewerkt zodat de lezer een goede indruk krijgt van de personages zonder dat het een psychologisch handboek of karikatuur wordt.
Ze zijn en blijven menselijk, sommigen zullen sympathieker overkomen dan anderen, maar allemaal zijn ze zowel herkenbaar als geloofwaardig.
In de loop van het verhaal groeien de karakters wel naargelang ze een belangrijkere rol in het verhaal spelen, maar ze veranderen niet echt. Het gaat over een verdieping van wat we al weten en meer details die bekend raken maar wel in lijn liggen met het basiskarakter dat al bekend is. Dit zorgt soms voor kleine verrassingen maar niets schokkends.
Het is een Scandinavische thriller en dat wordt ondersteund door de locatie (natuurlijk) die enkel in het hoge noorden kan liggen, de prachtige maar wilde en gevaarlijke natuur, bouwplannen in functie van de rijken met voorbijgaan aan regelgeving in verband met natuurgebieden en gevarenzones. De tegenstelling tussen de bouw van een vakantieoord in de vrije natuur en het conflict met de milieubeweging duidt op een hedendaags gegeven. Het past allemaal bij mekaar, bij Scandinavië en, breed gezien, in de huidige tijd. Ook de karakters komen in die contekst natuurlijk over.

Er zijn na het invullen van de algemene achtergrond en kennismaking met een aantal hoofdpersonages al snel een aantal vragen die beantwoord moeten worden. Het oprakelen van de verdwijning van Jonte twee jaar vroeger concentreert de verschillende spanningslijntjes dan al snel rond de grote vraag wat er met hem gebeurde, maar ook het waarom, hoe en eventueel door wie. Ondanks dat blijven er het hele verhaal door extra spanningslijntjes bestaan, soms heel kort, andere langdurig. Zoals het verloop van het onderzoek van Vera en de parallellen met haar carrière en privé-leven en gezondheid. Of het huwelijk van Vera dat steeds schijnbaar of springen staat en mogelijk een gewelddadige ontknoping zal kennen.
Belangrijk zijn natuurlijk de valse sporen en verdenkingen die heel waarschijnlijk lijken tot ze geheel of gedeeltelijk ontkracht worden als zijnde de echte oplossing. Ondertussen kunnen die dan wel weer tot vervolgmomenten vol spanning leiden.
Ook de relaties tussen de verschillende personages zitten altijd vol spanning. Vera lijkt wel altijd het gevaar op te zoeken terwijl ze dat zelf vaak niet onderkent of negeert. Maar de spanning zit wel altijd op de achtergrond.

De vertaling door Marika Otte bepaalt natuurlijk voor een deel hoe de intonatie en het taalgebruik in de Nederlandse versie overkomen. Dit lijkt een voortreffelijke vertaling te zijn en het taalgebruik ondersteunt volledig wat we van het Scandinavische thriller subgenre verwachten.
De schrijfster heeft zich niet uigeput in het veranderen van schrijfstijl of spreektaal naargelang het personage maar gebruitk gewoon de taal die bij een journaliste van een plaatselijk dagblad past, en dus ook bij een tv-presentator en de andere burgers zoals kroegbaas, gepensioneerden, poltie, schapenboeren. Je voelt als lezer wel de grootsheid van de natuur die in de Scandinavische landen vaak gepaard gaat met eenzaamheid. En dat is ook voelbaar op de achtergrond aanwezig in de vorm van een duister, pessimistisch dreigen. Maar het donkere fatalisme is minder uitgesproken dan in vele andere thrillers in het genre. Vooral het karakter van Vera die oog heeft voor zelfkritiek en realisme maar dat gaat gepaard met een dosis zelfhumor wat dan weer zorgt voor een postief gevoel.
Met andere Scandinavische thrillers heeft dit boek natuurlijk de geweldige natuur mee, dat leent zich tot verfilmen. De vele akties, personages, dialogen ook. En het positieve bij Vera geeft het zeker een plus tegenover het donkere pessimisme bij de andere gelijkaardige films.

Ik heb echt wel genoten van dit boek, meer dan gebruikelijk bij Scandinavische thrillers, gedeeltijk door de opbouw en vorm van het verhaal maar ook door het personage Vera Begström.
Het boek is erg goed en vlot leesbaar, zelfs de vele Scandinavische namen storen niet en zorgen voor niet al te veel verwarring. (ik was heel even verward door de glijkenis tussen Sara Bergström en Vera Strömberg).
Ik kon het boek makkelijk wegleggen maar nam het nadien steeds weer gretig op om verder te lezen. Het is misschien geen puntje-van-de-stoel spanning maar je wil gewoon weten hoe het verder gaat, het laten liggen is geen optie.
Ik ga vooral onthouden dat er rond journaliste Vera Begström nog verhalen bestaan. Die ga ik zeker lezen. Het verhaal zelf zal stilaan vervagen maar ik blijf er zeker goede herinneringen aan houden.