Two ships passing through the night (Stefan Zeig, Reis naar het verleden)

Reis naar het verleden is een prachtig geschreven novelle in een stijl en toon die niet meer van deze tijd is, en de liefhebber van literatuur doet verlangen naar vroeger tijden. Tegelijkertijd gaat het boek over een man die verlangt naar vroeger tijden. Hij is opgeklommen uit de armoede en mag een bedrijf in Mexico beheren voor een Duitse industrieel, wiens vrouw hij bemindt, als WOI uitbreekt en hij 9 jaar van haar gescheiden blijft. In die periode komt hij tot het besef dat de loutere herinnering aan haar zonder teken van leven niet voldoende is om zijn liefde in stand te houden. Als hij jaren later Duitsland bezoekt en contact met haar zoekt, is zij dezelfde oprechte en welwillende vrouw waarnaar hij zo hartstochtelijk heeft verlangd, en heeft de voorbije tijd zich tussen hen genesteld en veroordeelt hen tot een zoektocht als two ships passing throught the night. “En hij luisterde nog dieper in zijn binnenste, terug naar het verleden, of die stem, die profetische stem van de herinnering, niet opnieuw tot hem wilde spreken en hem door middel van het verleden het heden wilde onthullen” (78). Het is die instrumentele opvatting van de tijd, die hem veroordeeld een schaduw te blijven die zoekt naar het verleden. Mischien had hij vast moeten houden aan het diepe kwalitatieve verschil tussen verleden, heden, en toekomst, en had hij radicaal moeten kiezen voor een reis naar het heden om haar oprechte welwillendheid tegemoet te treden (meer blogs over literatuur en filosofie, zie: https://vincentblok.wordpress.com/).