Sterk debuut over iemand met een dwangneurose en eetstoornis

Lea is met haar ouders en broer op reis in Noorwegen, de droom van haar moeder achterna, die daar op bezoek wil gaan bij haar broer. De reis loopt niet zoals gepland, en je voelt al van in het begin dat er iets niet klopt, dat er iets speelt in het gezin.

Lea is de verteller van het boek, en het is duidelijk dat er iets ‘mis’ is met haar (‘Bij twee overtredingen verlies ik een deel van mijn herwonnen vrijheid. Bij meer dan twee overtredingen gaan we naar huis, mag ik niet meer zelf kiezen. Dan móet ik naar mijn ouders luisteren.’), al wordt dit maar mondjesmaat prijsgegeven. Een literaire truc waarschijnlijk, maar het maakt wel nieuwsgierig.
Doordat ze zelf vertelt, krijg je een inkijkje krijgt in haar hoofd, waarom ze doet zoals ze doet en er niet in slaagt om een ‘normaal’ leven te leiden, om haar ‘duivel’ te overwinnen. Je voelt haar pijn en leert ook begrip te krijgen voor haar situatie, haar ziekte (waar ze in het begin nogal egocentrisch overkomt).

‘Ik weet alleen maar wat ik mag van mezelf, en op dit moment mag ik niets. Behalve doorgaan, doen wat ik moet doen, zodat er evenwicht blijft in mijn hoofd.’

Tegelijkertijd leren we de impact op de rest van het gezin kennen. Op de moeder, die Lea in haar waarde wil laten, en haar wil laten genezen zoals ze dat zelf wil. Op haar vader, die het allemaal niet begrijpt, en niet weet wat hij ermee aan moet. Op haar broer, die vindt dat alle aandacht alleen maar naar zijn zus gaat.

‘Mijn moeder was voor ons altijd die persoon. Zij was als en rotsvaste paal in het water, die altijd overal boven uitstak en waar iedereen zich altijd aan kon vasthouden om niet weg te drijven met de stroming. Mijn vader is huiverig, Fos overmoedig, ik wil vastigheid.’

‘Ik wil niet dat alles altijd om mij draait. Daar heb ik nooit om gevraagd. Ik wil niet egoïstisch zijn, het gezin sturen, manipuleren, dat anderen zichzelf wegcijferen voor mij. Maar ik denk nu dat dat toch gebeurt.’

Deze combinatie (hoe voelt Lea zich, hoe reageert de rest hierop) is wat het boek zo sterk maakt. Het is pijnlijk, heftig, en pakkend, en de karakters zijn allemaal goed uitgewerkt. Het is bovendien geloofwaardig (want autobiografisch?) en erg mooi en helder geschreven.

‘Ik ben gewoon die helikopter. Ik ben gewoon die fucking helikopter die boven mijn eigen situatie vliegt, niet in staat om in te grijpen. Ik wil zo graag de touwtjes strak aantrekken en de andere kant op sturen.’

‘ik kan mijn gedachten niet stopzetten. Ze blijven maar in de wasmachine, platgedrukt tegen de trommel. Maar ik ben niet het kind dat gehypnotiseerd op de badkamertegels zit, ik ben die was, ik draai en draai en draai en draai en als het programma dan eindelijk is afgelopen, val ik als één natte plak naar beneden. Klets.:

Een sterk debuut over iemand met een dwangneurose en eetstoornis, en de impact hiervan op het hele gezin. Een boek dat ik moeilijk kon wegleggen, een boek dat blijft hangen.

(het luisterboek is overigens een aanrader, voorgelezen door de schrijfster zelf)

****(*)

(gelezen/geluisterd voor de Hebban Debuutprijs 2023)