Opdat we herinneren

De Jongens van Nickel gaat over Elwood en Turner, twee zwarte jongens die door de overheid in het 'heropvoedingshuis' Nickel zijn geplaatst. Elwood had een mooie toekomst voor zich en komt redelijk per ongeluk in Nickel terecht, Turner is er op herhaling. De heropvoeding in Nickel gebeurt met harde hand, iets waar Elwood al snel achter komt. En net als in de buitenwereld zijn ook in Nickel de zwarte en de blanke jongens strikt van elkaar gescheiden: niet alleen het slapen en eten, ook het sporten en leren gebeurt apart. Alleen bij de jaarlijkse bokswedstrijd komen ze elkaar tegen in dezelfde ruimte. Voordat hij naar Nickel werd gestuurd, luisterde Elwood naar de speeches van dr. King en hij maakt zich in die jaren de woorden van ML King eigen - he is as good as anyone. Hoe meer Elwood zich echter beseft welke vrijheden hij verdient, hoe minder vrijheid hij heeft.

De Jongens van Nickel vertelt niet zozeer het verhaal van Elwood en Turner en de verschrikkingen in het tehuis, maar schetst eerder een scherp tijdsbeeld van het Zuiden van de VS tijdens de rassenwetten van Jim Crow en strijd van Martin Luther King. Colson Whitehead vervlecht daarnaast het leven van 'Elwood' in het heden in New York met het leven van Elwood tijdens die dagen op Nickel. Hij weet haarscherp het verlangen naar vrijheid duidelijk te maken van de zwarte bevolking in de VS., en het verlangen naar een stem, gehoord te worden. De gruwelijkheden van de Nickel Academy - die overigens gebaseerd is op één van de echt bestaande jongensscholen in de VS - worden vrij feitelijk weergegeven, waardoor de dagelijkse realiteit er van extra doordringt bij de lezer. Het einde van het boek is verrassend, en prachtig.