Geen kwalitatief hoogstandje

De prijswinnende Zweedse columnist en journalist Thomas Engström schrijft vooral over internationale politiek en cultuur in kranten en magazines. Daarvoor heeft hij rechten gestudeerd aan de Universiteit van Lund en specialiseerde hij zich in internationaal recht en mensenrechten. In zijn tienerjaren dacht Engström altijd dat hij muzikant zou worden. Hij vond het schrijven van nummers echter leuker dan optreden en op zijn drieëntwintigste begon hij aan wat later zijn eerste boek zou worden. In 2013 schrijft hij zijn eerste thriller, Ten westen van de vrijheid, waarvoor hij de prijs van het beste Zweedse debuut kreeg. Dit boek maakt deel uit van een serie van vier. Naast schrijver is hij ook vertaler, onder andere van de boeken van Barack Obama.

In juli 2011 worden er in een kapperszaak in de Marokkaanse stad Marrakech drie Amerikanen vermoord. Korte tijd later neemt een onbekende vrouw contact op met de Amerikaanse ambassade in Berlijn. Ze zegt meer informatie over die aanslag te hebben. Het telefoontje wordt onderschept door de plaatselijke CIA-afdeling en schakelt Ludwig Licht, voormalig Stasi-agent en spion, in om de vrouw op te sporen. Hij doet dit op zijn eigen, soms onorthodoxe manier. Terwijl hij met zijn zoektocht bezig is, maar later ook als de vrouw gevonden is, komt Licht tot een aantal ontdekkingen die ervoor zorgen dat er een jacht ontstaat op Amerika's traditionele vijanden. Daarbij rijst wel de vraag wie die vijanden, maar ook wie de bondgenoten zijn.

Het eerste hoofdstuk, dat zich in Marrakech afspeelt, wekt de indruk dat het een boeiende en waarschijnlijk ook spannende thriller kan worden. Daarna verplaatst het verhaal zich naar Berlijn en zakt het verhaal zienderogen in. Niet erg als deze terugval zich alleen aan het begin voordoet, de lezer moet dan immers een indruk van de personages krijgen, maar na deze eerste kennismaking is spanning voor een boek in dit genre wel gewenst. In Ten westen van de vrijheid ontbreekt deze grotendeels. Zelfs van onderhuidse spanning is geen enkele sprake. De vele oninteressante dialogen en situaties maken het er allemaal niet veel beter op.

De schrijfstijl van Engström is nogal wisselvallig. Het ene moment zijn er enkele mooie vergelijkingen, het andere vervelende stukken tekst, veelvuldig voorkomende flauwe grappen en woordspelingen die op den duur hinderlijk worden. Daarnaast komt het regelmatig voor dat het verhaal, ondanks dat het over het algemeen een redelijk goede opbouw heeft, niet overal altijd even duidelijk is. Dit komt vooral doordat het er alle schijn van heeft dat de structuur ontbreekt. Ten westen van de vrijheid is daardoor een lastig boek om te lezen en komt over als een onsamenhangend geheel.

Ondanks dat dit een eerste uit een serie van vier is, worden de belangrijkste personages niet voldoende uitgewerkt. Dit zou je in principe wel mogen verwachten. Het boek had er waarschijnlijk wel wat meer diepgang door gekregen. Nu blijft vooral hangen in oppervlakkigheid en de lezer krijg geen enkele binding met welk personage dan ook. Het valt vooral op dat Engström Berlijn erg goed beschrijft. Hierdoor hebben grote delen van het boek veel weg van een reisgids. Dat een aantal geografische locaties met naam en toenaam worden genoemd, is in principe helemaal niet erg, maar overdaad schaadt. Dit boek is daar een goed voorbeeld van.

Met een knipoog naar de actualiteit verwijst de auteur met Hydraleaks naar het veel in het nieuws geweest zijnde Wikileaks. Dat is een aardige vondst die er echter niet voor zorgt dat het boek een kwalitatief hoogstandje is. Om van de Ludwig Licht-serie een succes te maken, zal Thomas Engström meer uit de kast moeten halen.