Niet groots, wel vermakelijk

Voormalig boekhandelaar en acteur David Nicholls heeft diverse scripts voor televisieseries en films geschreven voordat hij zich in 2003 toelegde op het schrijven van romans. In dat jaar debuteerde hij met Starter for ten (Heftig!, 2004). Ruim tien jaar later verscheen zijn vierde boek Us (Wij, 2015), waarin ouderschap en de midlifecrisis van een man van middelbare leeftijd een belangrijk thema zijn.

Het is zomer en midden in de nacht wordt de vierenvijftigjarige Douglas Petersen door zijn vrouw Connie wakker gemaakt. Ze vertelt hem dat ze denkt van hem te willen scheiden, maar wanneer weet ze nog niet precies. Ze besluiten een al geplande en volledig ingevulde gezinsvakantie door Europa gewoon door te laten gaan. Douglas ziet deze reis als een kans om zijn gezin bij elkaar te houden, want naast het voornemen van zijn vrouw heeft zijn zeventienjarige zoon Albie het respect voor zijn vader al een tijd geleden verloren. Weet hij hen tijdens deze trip weer voor zich te winnen?

Hoewel Wij in principe het verhaal is van en over het gezin Petersen, draait het er eigenlijk om hoe Douglas tegen alles aankijkt, het is daarom natuurlijk niet voor niets dat hun ervaringen – en voornamelijk die van hem – vanuit zijn perspectief worden verteld. Hierbij belicht hij zowel het verleden als het heden. De eerste flashback begint ongeveer op het moment dat hij zijn vrouw Connie ontmoet en gaat sprongsgewijs vooruit in de tijd. De verhaallijn in het heden gaat hoofdzakelijk om de gezinsvakantie en de perikelen die zich tijdens deze trip voordoen. Beide subplots onderscheiden zich door een van elkaar afwijkende stijl en strekking. De eerste is overwegend droog, statisch en daardoor regelmatig saai, terwijl de tweede juist heel speels en luchtig is. Het gevolg daarvan is dat de lezer zijn aandacht, vooral als allerlei wetenschappelijke verhandelingen de revue passeren, bij tijd en wijle verliest.

De manier van vertellen zorgt er wel voor dat je voldoende over de Petersens te weten komt. Hierdoor zijn ze goed te plaatsen en weet je min of meer hoe ze in elkaar steken, overigens zonder dat een van hen écht tot de verbeelding spreekt. Over ieder van hen kan wel wat gezegd worden, maar het is Douglas die de kroon spant, want zijn karakter komt het duidelijkst naar voren. Het lijkt er namelijk sterk op dat hij een nogal rechtlijnige man is die vasthoudt aan wat hij voor ogen heeft. Een goed voorbeeld daarvan is de strakke planning die hij voorafgaand aan de vakantie gemaakt heeft. Wat hem betreft kan en zal hier niet van afgeweken worden. Toch zie je hem uiteindelijk wel iets veranderen, want tegen het eind wekt hij de indruk flexibeler te zijn.

Het tempo van de plot is wisselend, het verleden verloopt overwegend traag, terwijl de vaart er tijdens de reis, die door verschillende landen voert, behoorlijk in zit. Opvallend zijn de vele ongewone, soms absurdistisch aandoende situaties. De gebeurtenissen voelen daarom vaak tamelijk onwerkelijk aan. Nicholls schrijfstijl is vlot, grotendeels lichtvoetig, bij vlagen cynisch, maar er zijn ook enkele fragmenten die aandoenlijker, misschien zelfs aangrijpender zijn. De auteur beheerst overduidelijk diverse schrijfdisciplines. Jammer is dat het, met name in de beginfase, niet altijd duidelijk is wanneer een hoofdstuk zich in het heden of verleden afspeelt. Dit zorgt aanvankelijk voor de nodige verwarring, maar als je hier eenmaal aan gewend bent en er rekening mee houdt, is dat euvel verholpen.

Uiteindelijk is de ontknoping zoals je kunt verwachten, hetgeen trouwens niet wil zeggen dat de ontwikkeling van de plot voorspelbaar is. Alles bij elkaar maakt dit van Wij geen grootse, maar wel vermakelijke roman.