Ondanks enkele tekortkomingen verdienstelijk debuut

In 2008 debuteerde Steve Toltz met de roman Een fractie van het geheel, waarvoor hij in Australië een aantal prijzen won en onder andere op de shortlist stond voor de Man Booker Prize. In dit boek staan een vader en zoon, en hun onderlinge relatie, centraal. Het idee hiervoor kreeg hij toen hij erover ging nadenken hoe het voor een kind moet zijn om ouders te hebben die door de media volledig worden afgemaakt, maar ook naar hoe een kind van een rebel zelf in opstand komt.

Vader Martin Dean heeft een lastige jeugd gehad: hij was ziekelijk en heeft altijd in de schaduw van zijn jongere broer Terry gestaan – ook nog op latere leeftijd. Als volwassen man probeert hij het leven continu te analyseren en houdt er bijzondere en afwijkende filosofische gedachten op na. Zijn zoon Jasper weet vaak niet wat hij aan hem heeft en evenmin of hij hem moet haten of van hem houden. Na het overlijden van zijn vader kijkt hij terug op diens leven, en het feit dat hij de wereld, waar hij in feite helemaal niets om gaf, iets overweldigends wilde nalaten.

De lijvige roman bestaat uit zeven delen die elk een andere strekking hebben en een schrijfstijl die daar grotendeels op is afgestemd. Er is echter wel een overkoepelende factor: humor, cynisme en sarcasme. Van deze drie uitingen maakt Toltz in ruime mate gebruik, maar wel zodanig dat hij daarin niet overdrijft. De auteur besteedt namelijk ook aandacht aan maatschappelijke thema’s. Denk hierbij bijvoorbeeld aan mentale gezondheid, vluchtelingenproblematiek of zelfmoord. Het is echter niet zo dat het verhaal een aaneenschakeling van zwaarmoedigheid is, verre van zelfs, want ze zijn in feite maar een fractie van het geheel. Een aanzienlijk deel van de plot wordt namelijk in beslag genomen door een vader-zoonrelatie.

Hoewel de vele gebeurtenissen vanuit verschillende perspectieven wordt verteld, is het eigenlijk het verhaal van Jasper Dean, die een uitgebreide uiteenzetting geeft van de verstandhouding met zijn vader en daarbij tevens in het verleden duikt. Hierdoor krijgt de lezer eveneens inzicht in de levensloop van vader Martin en diens familie. Er komen echter ook enkele andere personages in beeld en over allen wordt meer dan voldoende verteld, zodat de lezer een gedegen indruk van hen krijgt. Eén ding is in ieder geval zeker: ze zijn allemaal markant en in een boek als dit is dit absoluut niet misplaatst. In zekere zin ga ja om ze geven, hoewel lang niet iedereen zuiver op de draad is.

Ondanks dat er ontzettend veel gebeurt, er diverse hilarische fragmenten zijn en je de talrijke voorvallen (in de breedste zin van het woord) geboeid blijft volgen, zijn er tevens minder interessante fasen. Dit zijn meestal de diepzinnigere en veelal naar filosofie neigende hersenspinsels van Martin Dean. De ene keer is hier geen touw aan vast te knopen, de andere keer is het een saai betoog waar je bepaald niet enthousiast van wordt. Gelukkig hebben dergelijke gedeelten niet de overhand en daardoor kun je ze bij wijze van spreken toch weer snel vergeten. Daarnaast is het weleens onduidelijk hoe de tijdlijn exact in elkaar steekt, met name in het begin van een nieuwe episode. Hier kom je wel relatief snel achter, maar van een lichte verwarring kan dan aanvankelijk wel even gesproken worden.

Toltz is erg sterk in het levendig uitbeelden van het voor het gevoel oneindige aantal scènes en de telkens andere sfeer in de verschillende delen komt evenzeer zeer goed tot uiting. Over het geheel genomen is Een fractie van het geheel een uitermate verdienstelijk debuut, ondanks de paar tekortkomingen.