Door de ogen van een stalker

Leo Benedictus studeerde af aan de Universiteit van Oxford en werkte als schrijver van reclameteksten en momenteel is hij freelance journalist voor The Guardian, een krant waar hij ook hoofdredacteur voor was. The Afterparty, dat meteen op de longlist voor de Desmond Elliottprijs 2011 terechtkwam, betekende in 2011 zijn debuut als schrijver. Zijn tweede boek, Wie zwijgt, verscheen in 2019 in het Nederlands. Hij is momenteel ook ‘writer-in-residence’ aan de Holland Park School in zijn woonplaats Londen.

Door een erfenis wordt de verteller van het verhaal schatrijk. Hij besloot niet meer naar zijn werk te gaan en om de tijd te verdrijven begon hij met het stalken van vrouwen, zelf noemt hij dat onderzoeken. Na verloop van tijd ziet hij Frances, een mooie vrouw die met haar carrière bezig is. Hij richt zijn vizier op haar en beschrijft erg gedetailleerd hoe hij haar achtervolgt, wat hij daarbij ziet en dringt zich steeds meer aan haar op. Wat voor Frances erg vervelende gevolgen heeft.

Voor wie zich altijd al een keer in het hoofd van een stalker heeft willen verplaatsen, is Wie zwijgt een uitgelezen kans. Het verhaal wordt namelijk verteld vanuit een naamloze ik-figuur die zich voor het grootste deel rechtstreeks tot de lezer richt. In zijn monoloog vertelt hij wat hem ertoe heeft gebracht om vrouwen te gaan stalken, maar ook hoe hij te werk gaat en hoe hij het leven van deze vrouwen binnendringt. Zonder dat ze er zelf erg in hebben. Hoewel hij weet dat wat hij doet in wezen niet door de beugel kan, is hij er min of meer van overtuigd dat hij alles goed doet, dat zijn dagelijkse bezigheden niet fout zijn. Misschien is dat wel symptomatisch voor een stalker, ervan overtuigd zijn dat hij geen misdaad pleegt, maar zich daarbij niet realiseert welke impact zijn achtervolgingsdrift op het slachtoffer kan hebben. Benedictus weet dit alles goed tot uiting te brengen en daardoor komt het verhaal behoorlijk realistisch over.

Hoewel Wie zwijgt geen lastig boek is om te lezen, is het er wel een waar de lezer de aandacht bij moet blijven houden. De verteller vervalt namelijk nog wel eens in zijn eigen, soms filosofische, gedachten en die er heel goed voor kunnen zorgen dat ze vragen oproepen. Vragen die misschien niet direct beantwoord worden, maar wel tot nadenken aanzetten. Natuurlijk heeft het verhaal ook meer dan genoeg luchtige situaties die er mede voor zorgen dat het boek, ondanks het thema, toch prettig leesbaar is. Het enige dat die leesbaarheid zou kunnen bemoeilijken is het ontbreken van aanhalingstekens bij de dialogen. Dat is absoluut niet storend, eerder ongebruikelijk.

Bij de meeste stalkers blijft het bij het achtervolgen en lastigvallen van hun beoogde slachtoffers, maar ‘onze’ verteller gaat op een gegeven moment veel verder dan dat alleen. Vooral veroorzaakt door zijn obsessie voor een van de vrouwen die hij stalkt. Dit zorgt voor een aantal plotwendingen die het verhaal een andere richting meegeven en daardoor gaat het nog meer intrigeren dan het al doet. Wie zwijgt, dat niet alleen de kenmerken van een roman maar ook van een thriller heeft, zit psychologisch sterk in elkaar en heeft daarnaast een voortdurend spanningsveld. De lezer beleeft het verhaal als stalker, maar kan meevoelen met de slachtoffers. Het is knap van de auteur om dit te bewerkstelligen. Evenveel lof gaat naar Ineke Lenting, wier vertaling de juiste snaar weet te raken.