Teleurstellend

Een boek waar ik al veel goeds over gelezen had, en dat ik graag wilde lezen, vooral omdat het over Syrië en vluchtelingen ging. Ik twijfelde dan ook geen moment toen ik een vooruitleesexemplaar kon lezen (met dank aan uitgeverij Ambo/Anthos).

In dit boek worden twee verhalen met elkaar afgewisseld. Enerzijds is er het verhaal van Nour, een Syrische opgegroeid in New York, die met haar familie terugkeert naar Syrië, en daar al gauw voor de burgeroorlog op de vlucht moet slaan. Het is vooral voor dit verhaal dat ik dit boek wilde lezen.
Anderzijds is er het verhaal van Rawiya, een meisje in de middeleeuwen, die een beroemde kaartenmaker volgt, weg van huis. Dit verhaal wordt door Nour verteld, die dit op haar beurt van haar vader te horen kreeg.

Er zijn enkele parallellen tussen de verhalen te trekken (een meisje weg van huis, alsook de route die beide meisjes volgen, hun zoektocht naar thuis en zichzelf), maar voor mij te weinig om de verweving tussen de verhalen te verantwoorden.

In het middeleeuwse verhaal komen elementen van Duizend-en-een-nacht voor, wat ik vergezocht vond, en dat dan ook geen enkele (hetzij misschien een symbolische) link met het hedendaagse verhaal heeft.
Het hele boek komt vaak te gekunsteld over, door de schrijfstijl vol tierelantijntjes en metaforen, alsook door alle wetenswaardigheden die er in gepropt werden (die weliswaar ook vaak interessant zijn, maar niet door de manier waarop ze in het boek verwerkt werden).

Nour lijdt aan synesthesie (het vertalen van geluiden naar kleuren). Dit blijkt uiteindelijk een beslissend element te worden in het verhaal, wat knap gevonden is, maar toch vooral ongeloofwaardig.
Persoonlijk stoorde ik me vaak aan het gebruik van kleuren voor geluiden, en kwam het op mij over dat de synesthesie van Nour ‘misbruikt’ werd om op een poëtische manier te vertellen.

Het boek staat bovendien vol met zogenaamde filosofische zinnen/levenswijsheden die zwaar en moeilijk overkomen.

Al deze elementen hebben er voor gezorgd dat ik dit boek enkel met heel veel moeite heb uitgelezen. Ik kwam er nooit in, door het voortdurende switchen van het ene verhaal naar het andere, door de schrijfstijl, maar ook doordat ik het niet ‘voelde’. De emoties en karakters werden niet genoeg uitgewerkt, ze sleepten me niet mee. Jammer, want op zich heeft vooral het hedendaagse verhaal alles om er een fantastisch boek van te maken.

Wanneer de schrijfster in haar nawoord schrijft dat ze hoopt ‘dat dit boek als uitgangspunt dient voor bewustwording en empathie’ (voor de vluchtelingen), denk ik dat ze de bal misslaat. Het is niet door dergelijk boek dat er meer begrip voor de vluchtelingen zal worden opgebracht. Door de verweving met het middeleeuwse verhaal, dat toch vooral als een avonturenroman getypeerd kan worden, wordt het hedendaagse vluchtelingenverhaal wat mij betreft naar beneden gehaald. Alsof dat ook één groot avontuur is. Dat is het niet.