Met de ogen dicht

Dr.Benedict (Ben) Prince geeft in het intro heel beknopt zijn leven en imago prijs NA hetgeen er gebeurt is. Hij vindt zich nu geen forensisch psycholoog meer maar slaapdeskundige. Dat alles komt door haar, Anna O -Anna Ogilvy- de vrouw die hem meesleepte in een controversiële zaak, haar ongelooflijke situatie die jaren eerder ontstond door de dubbele moord waarvan zij, als enige van 8 aanwezigen toen verdacht wordt, maar daar nog steeds niet voor berecht kan worden. Moorden die zij blijkbaar tijdens haar slaap heeft gepleegd. Een slaap die na 4 jaar nog steeds voortduurt. Het berustingsyndroom is daar volgens psychologen de oorzaak van.
Het is, enigszins gedwongen door zijn baas Virginia Bloom, nu aan Ben om haar "wakker" te krijgen en zo een rechtszaak mogelijk te maken. Anna O verhuist naar het instituut waar Ben voor werkt. Dat gaat onder strenge voorwaarden van de politie. Rechercheur Clara Fennel, Ben's ex, wordt zijn contactpersoon bij de politie. Hun verleden en dochter Kitty roept bij Ben direct weer herinneringen op van hun falende huwelijk. Ook krijgt hij ongewild een geheim mee van Bloom, wordt hierdoor na haar dood een last op zijn schouders en wordt hij door zijn eigen verleden met Clara steeds heen en weer geslingerd tussen het heden, herinneringen en emoties.
Het is al met al een loodzware opgave waarvoor Ben ook, via gesprekken, archieven, sites, een Bloom dossier en politiedossiers, moet graven in het verleden van Anna om de taak te voltooien wat niet zonder hindernissen gaat die ook zijn persoon treft. Met elk stukje informatie die er komt schuift de waarheid evenredig verder weg, elk antwoord werpt nieuwe vragen op.

De hoofdstukken getiteld Ben geven het verhaal weer vanuit de ik-persoon in een heel prettige stijl en sfeer. Het ademt vooral beslommeringen en overpeinzingen van zijn leven uit. Hij probeert te verklaren, te redeneren, ideeën te toetsen en daarmee zichzelf en de lezer te overtuigen. Ben is naast psycholoog uitstekend neergezet als een gewone man met problemen en worstelingen, niet alleen met zijn werk en de bijzondere en zware taak die hij heeft, maar ook over zijn scheiding en de toekomst van en omgang met zijn dochter. De zaak Anna O vraagt veel van zijn kennis en interpretatie en samenwerking met de onopvallende Harriet, de verpleegkundige van Anna.
Tussendoor zijn er korte onderbrekingen. Hoe gaat het in de tussentijd met mensen uit de directe omgeving van Anna O, zoals haar moeder, politica Emily die een nieuwe start maakt? De geheimzinnige Lola, blogger en getuige die Anna's dagboek heeft en de lezer meeneemt in duistere gebeurtenissen? En dan is er dat intrigerende dagboek van Anna zelf dat steeds iets openbaart, tipjes van de sluier oplicht, maar geeft het lezen ervan de lezer ook nieuwe inzichten? Wat was er met de ondoorgrondelijke Virginia Bloom, die duidelijk haar eigen belangen heeft bij deze zaak vanwege haar kennis van een eerdere moordenaar - wat heeft zij te verbergen? Wie is X, die ineens opduikt met een missie? En is dat dezelfde als die duistere PatiëntX? Wat is het dat de Marathon-verdachte bij het verhaal betrokken wordt en wie is dat?
Deze intermezzo's brengen door tussentijdse momentopnames niet alleen veel afwisseling, maar het creëert door dit bijzondere vertelperspectief spanning, een prettige verwarring en maakt het zeker steeds raadselachtiger. Steeds klinken de echo's uit het verleden door gedurende het hele verhaal. De vraag is ook of Ben's leven door zijn gewroet in gevaar is. Het is steeds wachten op het moment dat de werkelijkheid zich openbaart. En ook als alles opgelost lijkt is de waarheid nog steeds niet bekend.

Matthew Blake is er met Anna O in geslaagd om een indrukwekkend debuut neer te zetten. Een briljante literaire thriller die naar ik aanneem bij velen in de favorieten lijsten zal opduiken. Ik was in ieder geval onder de indruk van dit geweldige boek. Diepzinnige teksten die bij je binnenkomen, die overpeinzing, maar ook de spanning overbrengen, aansprekende zinnen, je fantasie voedende beschrijvingen. Teruggrijpen naar Freud en Shakespeare. Een ingenieus en boeiend verhaal die door het idee erachter, de "eeuwige slaap" van de moordenaar waardoor zij geen actieve rol speelt, saai zou kunnen zijn met veel psychologie -dat is een opvallende onderwerp keuze voor een niet-psycholoog- die voor leken wel zeer begrijpelijk beschreven is en de fantasie van de lezer prikkelen en daardoor tot het verrassende einde toe aantrekkelijk blijft tot de allerlaatste pagina.