Bovenal een psychologische roman die tot nadenken aanzet

Noël Ummels beheerst in het vakgebied schrijven meerdere disciplines, variërend van eindredactiewerk tot journalistiek. Zijn interesses c.q. zijn opdrachten zijn divers van aard: auto’s, puzzelbladen, verzekeringen, sport. Samen met Stripschapprijswinnaar Eric Heuvel maakt hij de wekelijkse Autoweek-strip Carbeau, barones & bolides, die inmiddels ook als stripalbum verschenen is. (Ummels schrijft het script, Heuvel tekent.) Het boek Genocide à gogo  is van een volstrekt andere orde en onderstreept de veelzijdigheid van de auteur.

Ricky Suicide (spreek uit: Soewissaaid) en Zîlan Hasr zitten in de eindexamenklas van het gymnasium en hebben elkaar gevonden in hun tegenstellingen. Ricky probeert te ontsnappen aan zijn toekomst als apotheker, wil zijn vader niet opvolgen. Zîlan wil juist zoals zijn verdwenen vader zijn, een held met een onafhankelijk Koerdistan voor ogen. Ricky durft alles, heeft een grote bek, uitstraling en alles wat zijn hartje begeert. Zîlan speelt weliswaar de baas over zijn moeder en zusje, maar is bang uitgevallen, weinig sociaal en hij heeft het niet breed. Het moge duidelijk zijn dat Ricky de leider is in deze vriendschap en Zîlan de volger. Gemeenschappelijke factoren zijn hun slimheid, beiden doorlopen flierefluitend het gymnasium, en hun frustraties ten opzichte van de rest van de wereld. Ze fokken elkaar op, wat uiteindelijk leidt tot een schietpartij tijdens de diploma-uitreiking op hun school, die tien doden en vele gewonden tot gevolg heeft.

Wat te denken van dit boek … Dat de school in kwestie, het keurige Sint Jan in Hoensbroek, er aanvankelijk niet blij mee was valt te begrijpen. Inmiddels is de kou uit de lucht, voor zover mij bekend, maar toch. Als lezer was ik verwonderd dat de schietpartij al in de proloog uit de doeken gedaan werd en het boek me desondanks bleef boeien tot het eind. Ik geef eerlijk toe, ik heb het in één ruk uitgelezen. Op zich is dat geen moeite als een boek slechts 159 pagina’s telt, maar het kwam door het meezuigeffect: ik bevond me geheel en al in de belevingswereld van beide jongens en met name in die van Zîlan, de ik-figuur, die het hele verhaal opschrijft tijdens zijn verblijf in de gevangenis. Uiteraard aangestuurd door de auteur schrijft Zîlan zodanig vaardig, dat zijn pennenvruchten en taalgebruik zijn karakter en leeftijd op meesterlijke wijze weerspiegelen: intelligent, cynisch, grappig, zwartgallig, bijna-volwassen en soms nog o zo kinderlijk en naïef. Knap gedaan, een plezier om te lezen; meer dan 159 pagina’s moet het ook niet zijn, dan is het misschien niet leuk meer.

Is Genocide à gogo  een waarschuwing aan het adres van onze samenleving, of brengt het op ideeën en lokt het schoolschietincidenten uit? Die vraag roept het boek ongetwijfeld bij menig lezer op. Ik zou het antwoord niet weten, maar de vraag blijft in mijn hoofd hangen.

Is Genocide à gogo  een thriller? In mijn beleving is het een psychologische roman: het verhaal van Zîlan is een verslag van het leven van twee gefrustreerde adolescenten op weg naar hun volwassenheid. Dat is geëindigd in een ‘school shooting’, maar had net zo goed anders kunnen aflopen.

De plot van Genocide à gogo  bevredigt niet helemaal, het perspectief is ook aan de smalle kant. Waarom kreeg Suicide geen hulp na het ‘incident’ op zijn vorige school, waar staat hij in zijn gevoelens ten opzichte van zijn moeder, vanwaar zijn dumpgedrag jegens de meisjes die hij verovert (hij heeft een handige bonobo-theorie ontwikkeld, maar dan nog)? Zîlan heeft het op wonderbaarlijke wijze uiteindelijk goed voor elkaar gekregen in het leven, althans op zijn manier. Was hij wellicht toch altijd sterker dan Suicide of komt zijn nieuwe kracht uitsluitend voort uit zijn lucratieve schrijverij?

Vragen, vragen, vragen, Genocide à gogo  zet zeker weten tot nadenken aan. Verplichte kost voor young adults in de hoogste klas van de middelbare school én voor hun ouders en leraren. Of niet?